عملکردها

تعزیر ( خاص )

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

تعزیر

تَعزیر: کیفر نامشخّص در شرع از حیث مقدار، مقابل حَد.

تعزیر در فقه بر کیفری اطلاق می‏شود که بر خلاف حد) ر حدود (شارع مقدّس، اندازه‏ای برای آن تعیین نکرده است. 1 جایگاه اصلی بحث آن، باب حدود است؛ گرچه در بابهایی مانند صوم، حج، تجارت و نکاح نیز به مناسبت از آن سخن رفته است.

معروف و مشهور میان فقها ثبوت تعزیر در مطلق ارتکاب حرام و ترک واجب است. برخی نیزآن را به مواردی اختصاص داده‏اند که شارع امر به تأدیب و تعزیر کرده است. 2

مرتکب گناه کبیره) ر گناه کبیره (از روی عمد و علم، تعزیر می‏شود، مانند کسی که به حرمت شراب علم دارد و آن را حلال نمی‏داند، اگر آن را بفروشد، تعزیر می‏شود و در صورت آگاهی نداشتن از حرمت آن، تعزیر نمی‏شود. 3

مقدار تعزیر بستگی به نظر حاکم شرع دارد که به اقتضای زمان و مکان، نوع گناه و مرتکب شونده آن، تفاوت می‏کند، ولی همواره از بالاترین حدّ شرعی) صد تازیانه (کمتر است. 4 برخی گفته‏اند تعزیر از پایین‏ترین مرتبه حدّ شرعی (75 تازیانه (نیز باید کمتر باشد. برخی

دیگر قائلند تعزیر در جرایمی که با جرایم دارای حدّ شرعی مانند زنا و قذف) ر قذف (، تناسب دارد، باید کمتر از حدّ آن باشد، مانند بوسیدن یا عملی بجز آمیزش با زن اجنبی که با زنا تناسب دارد یا ناسزا گویی که با قذف تناسب دارد. 5

برای ادب کردن کودک و برده، تعزیر به بیش از ده تازیانه مکروه است. 6 جرم موجب تعزیر از دو راه ثابت می‏شود: اقرار مجرم، یا گواهی دو نفر عادل. در کفایت یک مرتبه اقرار یا لزوم دو مرتبه، اختلاف است. 7 اگر تعزیر شونده هنگام تحمّل تعزیر بمیرد، بنابر مشهور دیه ندارد. 8

1. جواهر الکلام 448. 2 254 /41؛ الدرّ المنضود) گلپایگانی (155 /2؛ مبانی تکملة المنهاج 3 337 /1. مبانی تکملة المنهاج 4 342 /1. فقه الإمام جعفر الصادق 256 /6؛ جواهر الکلام 5 448 /41. جواهر الکلام 447. 7 444. 6 448 /41؛ فقه الصادق 8 548 - 547 /25. جواهر الکلام 470 /41.

منابع

  1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 532

اصطلاح‌نامه

یادداشت دامنه

شامل تأدیب نیزمی شود گرچه شرایط عامه تعزیر را هم نداشته باشد.

مترادفات

از واژه «تعزیر ( خاص )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

آداب ( تعزیرات )، تعزیرات ( فقه )، عقوبت مفوضه

اعم

حدود ( عام )

اخص

تعزیر آمیزش کننده چارپا، تعزیر آمیزش کننده حایض، تعزیر امام جماعت کافر، تعزیر جاسوس، تعزیر ذمی، تعزیر زن، تعزیر ساب باغی، تعزیر سارق ( فقه )، تعزیر شاهد زور، حد تفخیذ ( فقه )

وابسته

اجرای تعزیرات، اسباب تعزیرات، اسقاط تعزیر، اضرار جمعی، اعدام در تعزیر، اقرار به تعزیرات، بینه تعزیر، تبدیل تعزیر، دعوی در تعزیرات، رجوع شاهد تعزیر، زنای کودک، سحر کافر، شرایط تعزیر، شفاعت در تعزیرات، شهادت بر شهادت به تعزیر، شهادت در تعزیرات، شهادت زور به تعزیر، صلح بر تعزیرات، عفو تعزیر، فرار از سربازی ( فقه )، قاعده التعزیر دون الحد، قاعده درء، قتل به تعزیر، قصاص موجب تعزیر، کفالت در تعزیر

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تعزیر ( خاص ) به زیرصفحه تعزیر ( خاص )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید. == منابع ==magshow.php?kind=198index.php?catid=50

  • الفقه جلد 87 : صفحه (8-9)
  • القواعد و الفوائد جلد 2 : صفحه 142
  • جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 41 : صفحه (254-257)
  • سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 23 : صفحه 74
  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 532
  • فقه الامام جعفرالصادق جلد 6 : صفحه 256
  • فقه الحدود و التعزیرات : صفحه (25-26)، 29، (41-52)، 60
  • کتاب الفقه علی المذاهب الاربعة جلد 5 : صفحه 8
  • مهذب الاحکام جلد 27 : صفحه 223