نسخ قیاس

توضیح مفهومی

نسخ قیاس : نسخ حکم شرعی مستفاد از قیاس و نسخ حکم به وسیله قیاس

نسخ قیاس، به معنای نسخ حکم شرعی ثابت شده به وسیله قیاس می‌باشد، مانند: فرض اثبات حکم حرمت شرب نبیذ از طریق قیاس آن به حرمت شرب خمر و سپس نسخ آن به سبب نصی که از شارع مقدس رسیده است.

میان اصولیون اهل سنت بحث است که آیا نسخ قیاس جایز است یا نه؛ بیشتر آنان معتقدند اگر قیاس در زمان حیات رسول گرامی اسلام (ص) حاصل شده باشد نسخ آن جایز است، زیرا نصی که از طریق وحی ثابت شده، در عمل، نسخ را انجام داده است؛ اما اگر بعد از حیات آن حضرت باشد جایز نیست.

هم چنین، اصولیون اهل سنت درباره نسخ به قیاس ـ قیاس، ناسخ شود ـ نیز اختلاف دارند؛ بیشتر آنان معتقدند پس از حیات نبی (ص) نسخ به قیاس جایز نیست، اما در زمان حیات آن حضرت جایز است، اعم از این که منسوخ، قیاس دیگر باشد یا نص دیگر.

اما نزد اصولیون شیعه که قیاس را دلیل ندانسته و معتقدند حکم شرعی به واسطه آن ثابت نمی‌شود، هم نسخ به سبب قیاس و هم نسخ خود قیاس امکان ندارد.

منابع

1. اصول الفقه الاسلامی جلد 2 : صفحه 976
2. الذریعة الی اصول الشریعة جلد 1 : صفحه 459
3. التعارض و الترجیح بین الادلة الشرعیة جلد -1 : صفحه 332
4. اصول الفقه : صفحه (308-309)
5. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

اعم

نسخ ( اصول فقه )

وابسته

قیاس ( اصول )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه نسخ قیاس به زیرصفحه نسخ قیاس/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اصول الفقه الاسلامی جلد 2 : صفحه 976
• اصول الفقه : صفحه (308-309)
• التعارض و الترجیح بین الادلة الشرعیة جلد -1 : صفحه 332
• التعارض و الترجیح بین الادلة الشرعیة جلد 1 : صفحه 332
• الذریعة الی اصول الشریعة جلد 1 : صفحه 456، 459
• اللمع فی اصول الفقه : صفحه 175
• المحصول فی علم اصول الفقه جلد 3 : صفحه 358
• مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 268، 269