ناسخ ( علوم قرآنی )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
ناسخ ( علوم قرآنی ) : دلیل شرعیِ رافع حکم شرعی پیشین
«ناسخ» یکی از ارکان نسخ است. به دلیل و نص شرعی متأخر که حکم دلیل شرعی پیشین را بردارد «ناسخ» می‌گویند.
شیخ طوسی در تعریف ناسخ می‌نویسد: «اما الناسخ فهو کل دلیل شرعی یدل علی زوال مثل الحکم الثابت بالنصّ الأوّل فی المستقبل علی وجه لولاه لکان ثابتاً بالنصّ الأول مع تراخیه عنه؛ ناسخ، هر دلیل شرعی است که بر عدم اعتبار حکم نصوص قبلی در آینده دلالت کند؛ به طوری که اگر ناسخ نبود، حکم قبلی پابرجا می‌ماند».
نکته قابل توجه این است که ناسخ احکام فقط خدا است؛ ولی مجازاً به نص شرعی متأخر که نص شرعی متقدم را بردارد، ناسخ اطلاق می‌شود.
نیز ر. ک: ارکان نسخ؛ منسوخ؛ ناسخ و منسوخ.
منابع
- فتح المنان فی نسخ القرآن : صفحه 58
- التبیان فی تفسیر القرآن جلد 1 : صفحه 12
- قرآن در اسلام : صفحه 67
- علوم القرآن عند المفسرین جلد 2 : صفحه 573
اصطلاح‌نامه
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه ناسخ ( علوم قرآنی ) به زیرصفحه ناسخ ( علوم قرآنی )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.