ناسخ غیر لفظی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
ناسخ غیر لفظی : نسخ حکم شرعی بدون استفاده از کلمه نسخ و مشتقات آن
ناسخ غیر لفظی، مقابل ناسخ لفظی بوده و به معنای دلیل معتبر شرعی است که پس از دلیل دیگری می‌آید و ناظر به آن بوده و از طریق آوردن حکم نقیض و یا ضد حکم اول، بر عدم بقای حکم اول در آینده دلالت می‌نماید؛ یعنی این نسخ با لفظ ' نسخت ' و مشتقات آن نیست، مانند آیه کریمه: «آلان خفّف الله عنکم) »1) ، که به واسطه این آیه، خداوند تکلیف به جنگیدن یک مسلمان در برابر ده نفر از کفار را برداشت و مسلمانان مکلف شدند هر یک در برابر دو نفر از کفار جنگ نمایند؛ در این جا حکم ناسخ (تخفیف) ، نقیض حکم منسوخ (ثقل و تشدید) است، و یا مانند تحویل قبله، که حکم قبله قرار دادن کعبه، ضد حکم قبله قرار دادن بیت المقدس می‌باشد.
پانوشت
منابع
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 3 : صفحه (377-378)
- فرهنگ نامه اصول فقه