قیاس عکس ( اصول فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
قیاس عکس ( اصول فقه ) : اثبات نقیض حکم اصل برای فرع به دلیل فقدان جامع بین آن دو
قیاس عکس، مقابل قیاس طرد (عام) بوده و به قیاسی گفته می‌شود که به خاطر افتراق فرع و اصل (فقدان جامع میان اصل و فرع) نقیض حکم اصل برای فرع اثبات می‌گردد؛ برای مثال، در جایی که دانسته می‌شود نماز شرط صحت اعتکاف نیست، از راه ' قیاس عکس ' حکم می‌شود که روزه، شرطِ صحت اعتکاف است؛ به این بیان که اگر روزه شرط صحت اعتکاف نمی‌بود به سبب نذر کردن نیز شرط صحت اعتکاف نمی‌شد ـ مثل نماز که شرط صحت اعتکاف نیست و به واسطه نذر نیز شرط صحت آن نمی‌شود ـ و این در حالی است که روزه به دلیل نذر، شرط صحت اعتکاف می‌گردد، پس نتیجه این می‌شود که روزه ـ به عکس نماز ـ شرط صحت اعتکاف است.
نکته:
قیاس عکس در واقع قیاس نیست، زیرا از تعریف قیاس خارج است [۱] . ' فخررازی ' معتقد است قیاس عکس در واقع برهان است و از تلازم بین مقدم و تالی استفاده می‌شود.
پانوشت
منابع
- المستصفی من علم الاصول (به ضمیمه فواتح الرحموت بشرح مسلم الثبوت) جلد 2 : صفحه 247
- مفاتیح الاصول : صفحه (658-659)
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه قیاس عکس ( اصول فقه ) به زیرصفحه قیاس عکس ( اصول فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.