قواعد ( فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
معنای اصطلاحی قاعده:
معنای اصطلاحی قاعده، رابطه‌ی تنگاتنگی با معنای لغوی آن دارد، تهانوی در توصیف معنای اصطلاحی قاعده می‌نویسد:
«انها امرکلی منطبق علی جمیع جزئیاته عند تصرف احکامها منه»
قاعده امری است کلی که در هنگام شناسایی احکام جزئیات از آن، بر تمامی جزئیات خود منطبق باشد.
در تعریف قواعد فقهی میان فقیهان، اتفاق نظری وجود ندارد، و هر یک از تعاریف به یکی از جنبه‌های تمایز قاعده‌ی فقهی با سایر قواعد، اشاره دارد که به برخی از آنها اشاره می‌شود:
برخی در تعریف قاعده‌ی فقهی گفته‌اند: «انها قواعد تقع فی طریق استفاده الاحکام الشرعیه الالهیه ولا یکون ذلک من باب الاستنباط والتوسیط بل من باب التطبیق»:
قواعد فقهی قواعدی است که در راه بدست آوردن احکام شرعی الهی واقع می‌شوند؛ ولی این استفاده از باب استنباط و توسیط نیست بلکه از باب تطبیق است.
بعضی دیگر آن را چنین تعریف کرده‌اند:
«اصول فقهیة کلیة فی‌نصوص موجزة دستوریة تضمّن احکاما تشریعیة عامّة فی‌الحوادث التی تدخل تحت موضوعها»:
اصول فقهیه کلیه‌ای است با عبارات کوتاه و اساسی که احکام تشریعی عام را در حوادثی که در موضوعات آنها داخل است شامل می‌شود.
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «قواعد ( فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید: