عملکردها

عوامل لفظی تشابه

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

عوامل لفظی تشابه : امور ایجادکننده تشابه در معنای آیه از طریق خفای در لفظ

«عوامل لفظی تشابه» عواملی هستند که باعث خفای در لفظ آیه می‌شوند و در نتیجه در معنای آیه ابهام پدید می‌آورد. عوامل لفظی تشابه به طور کلی دو گونه‌اند:

1. عوامل تشابه در الفاظ مفرد که شامل غرابت و اشتراک لفظ می‌شود؛

2. عوامل تشابه در الفاظ مرکب که شامل اختصار، اطناب و ترتیب کلام است.

مثال برای جایی که نظم و ترتیب کلام، عامل تشابه می‌گردد آیه: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَنزَلَ عَلَی عَبْدِهِ الْکِتَابَ وَلَمْ یَجْعَل لَّهُ عِوَجَاً ** قَیِّماً» (کهف// 1-2) است که در معنای: «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَنزَلَ عَلَی عَبْدِهِ الْکِتَابَ قَیِّمًا وَلَمْ یَجْعَل لَّهُ عِوَجَا» است.

نیز ر.ک:اطناب، اختصار، اشتراک، غرابت لفظ.

منابع

  1. المفردات فی غریب القرآن : صفحه 254
  2. مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 297
  3. الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 11
  4. شناخت قرآن : صفحه 221

اصطلاح‌نامه

اعم

عوامل تشابه

اخص

اختصار کلام، اختلاف قرائات، اشتراک لفظ، اطناب کلام، الفاظ مرکب ( علوم قرآنی )، الفاظ مفرد ( علوم قرآنی )، غرابت لفظ

وابسته

متشابه لفظی

منابع

  • الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 11
  • المفردات فی غریب القرآن : صفحه 254
  • درآمدی برعلوم قرآن : صفحه 230
  • شناخت قرآن : صفحه 221
  • مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 297