عرف غیر مسامح
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
عرف غیر مسامح : موارد غیر قابل تسامح از نظر عرف
عرف غیر مسامح، مقابل عرف مسامح بوده و به عرفی گفته می‌شود که با نظر دقیق به مسایل نگاه کرده و مسایل کوچک از دید او پنهان نمی‌ماند، هر چند که دقت‌های عقلی را نیز به کار نمی‌گیرد.
توضیح:
عرف به مسایل دو گونه نظر دارد:
1. نظر مسامحی؛
2. نظر غیر مسامحی و دقیق.
در نظر مسامحی، بنای عرف بر مسامحه، ندیدن و به حساب نیاوردن مسایل کوچک و کم اهمیت است و خود نیز به این مسامحه توجه دارد؛ برای مثال، در یک خروار گندم مقداری ناخالصی (خاک و کاه) وجود دارد، ولی عرف می‌گوید: این، یک خروار گندم است؛ اما در وزن کردن طلا و زعفران، عرف نظر دقیق و غیر مسامحی دارد، هر چند دقت‌های عقلی ندارد.
ملاک تشخیص مفاهیم و تطبیق آنها بر مصادیق، عرف غیر مسامح است که نظری دقیق دارد، و این عرف است که در مقابل عقل قرار می‌گیرد؛ برای مثال، جهت تشخیص این که قطره خونی که بر روی لباسی افتاده، بعد از تطهیر نیز به آن خون اطلاق می‌شود یا نه، عرف دقیق و غیر مسامح می‌گوید: این، رنگِ خون است و خونی در لباس وجود ندارد و به همین سبب، حکم می‌کند که نماز خواندن در آن لباس صحیح است؛ اما عقل می‌گوید: وجود رنگ خون، نشانه بودن خون است، زیرا انتقال عرض را محال می‌داند؛ اما این دقت عقلی، میزان تشخیص مفاهیم و تطبیق آنها بر مصادیقشان نمی‌باشد.
منابع
- سیری کامل در اصول فقه جلد 15 : صفحه 208
- الرسائل جلد 1 : صفحه (227-288)
- بحوث فی علم الاصول جلد 6 : صفحه 193
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه عرف غیر مسامح به زیرصفحه عرف غیر مسامح/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.