آیه اُذُن واعیة

توضیح مفهومی

آیه اُذُن واعیة : آیه 12 حاقّه، از آیات مرتبط با فضایل امام علی (ع)

به آیه 12 سوره حاقّه، «آیه أُذن واعیه» گفته می‌شود: «لِنَجْعَلَها لَکُمْ تَذْکِرَةً وَ تَعِیَها أُذُنٌ واعِیَةٌ»؛ «تا آن را وسیله تذکری برای شما قرار دهیم، و گوشهای شنوا آن را نگهداری می‏کنند».

تعیها از ماده «و ع ی» در اصل به معنای نگهداری چیزی در قلب است، سپس به هر ظرفی وعاء گفته شده، چون چیزی را در خود نگه می‏دارد، و در آیه مورد بحث این صفت برای گوش‌ها ذکر شده است، گوش هایی که حقایق را می‏شنوند و در خود نگه می‏دارند. یا به تعبیر دیگر گاه انسان سخنی را می‏شنود، و فوراً آن را از گوش بیرون می‏افکند همانطور که در تعبیرات عامیانه می‏گوئیم: از این گوش شنید و از گوش دیگر بیرون کرد، ولی گاه روی آن اندیشه می‏کند و در دل جای می‏دهد، و آن را چراغ راه زندگی خود می‏شمرد. این چیزی است که از آن تعبیر به وعی (بر وزن سعی) می‏شود.

در بسیاری از کتب معروف اسلامی اعم از تفسیر و حدیث آمده است که پیغمبر گرامی اسلام به هنگام نزول این آیه فرمود: «سألتُ ربّی أن یجعلها أُذُنَ علیّ»: من از خدا خواستم که گوش علی را از این گوشهای شنوا و نگه‏دارنده حقایق قرار دهد. و به دنبال آن علی (ع) می‏فرمود: «ما سمعت من رسول اللَّه (ص) شیئاً قطّ فنسیته، إلّا و حفظته»: من هیچ سخنی بعد از آن از رسول خدا نشنیدم که آن را فراموش کنم، بلکه همیشه آن را به خاطر داشتم.

در ~غایة المرام~ شانزده حدیث در این زمینه از طرق شیعه و اهل سنت نقل شده است. و این فضیلتی است بزرگ برای علی (ع) که صندوقچه اسرار و وارث تمام علوم رسول خدا (ص) بود، و به همین دلیل بعد از او در مشکلاتی که برای جامعه اسلامی در مسائل علمی پیش می‏آمد موافقان و مخالفان به او پناه می‏بردند، و حل مشکل را از او می‏خواستند که در کتب تاریخی به تفصیل آمده است.

منابع

1. تفسیر نمونه جلد 24 : صفحه 443
2. التبیان فی تفسیر القرآن جلد 10 : صفحه 98
3. مجمع البیان فی تفسیرالقرآن جلد 10 : صفحه 519
4. المیزان فی تفسیر القرآن جلد 19 : صفحه 394
5. التفسیر الکبیر جلد 30 : صفحه 624
6. تفسیر نور الثقلین جلد 5 : صفحه 402
7. البرهان‏ فی‏تفسیر القرآن جلد 5 : صفحه 470

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «آیه اُذُن واعیة» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

آیه 012 حاقه

اعم

اسامی آیات، سوره حاقه ( علوم قرآنی )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه آیه اُذُن واعیة به زیرصفحه آیه اُذُن واعیة/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اسباب النزول : صفحه 294
• البرهان فیتفسیر القرآن جلد 5 : صفحه 470
• التبیان فی تفسیر القرآن جلد 10 : صفحه 98
• التفسیر الکبیر جلد 30 : صفحه 624
• المیزان فی تفسیر القرآن جلد 19 : صفحه 394
• تفسیر القمی جلد 5 : صفحه 470
• تفسیر نمونه جلد 24 : صفحه 443
• تفسیر نور الثقلین جلد 5 : صفحه 402
• لباب النقول فی اسباب النزول : صفحه 201
• مجمع البیان فی تفسیرالقرآن جلد 10 : صفحه 519