سوره آلعمران
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
سوره آلعمران : سومین سوره قرآن
عِمران پدر حضرت مریم بود. عمران و همسرش به همراه حضرت مریم (ع) و حضرت عیسی (ع) خاندان عمران یا 'آل عمران' را تشکیل میدهند. در آیه 33 سوره آلعمران آمده: «خداوند؛ آدم و آلابراهیم و آلعمران را بر جهانیان برگزید». نام سوره از همین آیه گرفته شده است؛ گفته شده اسم این سوره- و یا لقب آل عمران- در تورات 'طیبه' است.
گفته شده: این سوره وقتی به رسول خدا (ص) نازل شده که تا حدودی دعوتش جا افتاده بود؛ زیرا در بین آیاتش، هم سخنی از جنگ احد، و واقعه مباهله و نفرین کردن با نصارای نجران، و یادی از کارهای یهود دیده میشود و هم تحریکی نسبت به مشرکین است. و نیز مسلمانان را به صبر میخواند، و دستور میدهد تا یکدیگر را به صبر سفارش کنند، و دست به دست یکدیگر داده وحدتی تشکیل دهند. همه اینها مؤید این معنا است که سوره مورد بحث، در روزگاری نازل شده که مسلمانان، مبتلا به دفاع از حوزه دین بودند، دفاعی که برای آن، همه قوا و ارکان خود را بسیج کرده بودند.
از یک طرف در اثر فتنهجوئیهای یهود و نصارا در داخل جمعیت خود، با درگیریها و فتنه و آشوبها روبرو بودند، فتنههایی که تشکل آنان را سست میکرد، باید برای خاموش کردن آشوبهای آنان قسمت عمدهای از وقت خود را صرف احتجاج و بگومگوی با آنان کنند، و از سوی دیگر با مشرکین درگیر بودند، و باید با آنها بجنگند، و همیشه در حال آماده باش بوده و لحظهای امنیت نداشته باشند، چون در آن ایام اسلام در حال انتشار بوده و آوازهاش همه جا را پر کرده بود، و مردم دنیا چه یهودی و چه مسیحی و چه مشرک همه علیه اسلام قیام کرده بودند. از پشت سر این سه طایفه دو امپراطوری بزرگ آن روز دنیا یعنی روم و ایران و غیره نیز چنگ و دندان نشان میدادند.
خدای سبحان در این سوره مؤمنین را به توحید کلمه خوانده، تشویق میکند تا هر چه زودتر یک پارچه شوند، و خود را برای مقابله با دشمنان یعنی یهود و نصارا و مشرکین آماده سازند. و به آنان گوشزد مینماید که باید در مقابل ناملایماتی که میبینند صبر کنند، زیرا موقعیتی بس خطرناک دارند، چون دشمنان مشغول جمعآوری نیرو هستند و در خاموش کردن نور خدا با دست و دهان خود یکدل و یک جهت شدهاند.
افزون بر آن، خدای متعال در این سوره از حقایق و معارفی که بشر را به سوی آنها هدایت فرموده آن مقداری را که باعث دلگرمی مؤمنین است یادآور میشود تا مؤمنین، هم دلخوش شوند و هم آلودگی شبهات و وساوس شیطانی و تسویلات اهل کتاب از دلهاشان زایل شود، و هم برایشان روشن گردد که خدای تعالی هرگز از تدبیر ملک خود غافل نبوده، و خلق او را عاجز نکردهاند، و اگر دین خود را تشریع نموده و جمعی از بندگانش را بسوی آن دین هدایت نموده، همه بر طبق طریقه و عادت جاریه و سنت دائمی خود بوده، و آن سنت عبارت است از سنت علل و اسباب، پس مؤمن و کافر هم طبق همین سنت علل و اسباب زندگی میکنند، یک روز دنیا به کام کافر و روزی دیگر به کام مؤمن است چون دنیا میدان امتحان است، و امروز روز عمل و فردا روز جزا است.
ویژگیهای سوره آلعمران:
1. از سورههای مدنی است؛ 2. دارای 199 یا 200 آیه، 3480 یا 3508 کلمه و 14525 یا 14984 حرف است؛ 3. از جهت نزول، هشتاد و نهمین سوره قرآن است و پس از سوره انفال و پیش از سوره احزاب نازل شده است؛ 4. در ترتیب مصحف شریف سومین سوره است؛ و دومین سورهای است که با حروف مقطعه آغاز شده است؛ 5. پنج آیه منسوخ دارد.
محتوای سوره آلعمران:
1. شناخت مردم و جامعه؛ 2. جریان ولادت حضرت عیسی و یحیی (ع) ؛ 3. یادکرد برخی از غزوات پیامبر اکرم (ص) ؛ 4. داستان مباهله؛ 5. مقام شهید و فضیلت جانبازی و شهادت در راه خدا؛ 6. مسائل عقیدتی.
نیز ر.ک:اسامی سوره آلعمران.
منابع
- بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 158
- جمال القراء و کمال الاقراء جلد 1 : صفحه 437
- مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 201
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 269
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 261
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 194
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 192
- پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 141
- پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 106
- پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 100
- علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 317
- تاریخ قرآن : صفحه 583
اصطلاحنامه
مترادفات
از واژه «سوره آلعمران» بجای واژههای زیر استفاده کنید:
- دبابیج قرآن، دیابیج القرآن ( آل عمران )، دیباج القرآن ( آل عمران )، سوره 003، سوره سوم قرآن، سوره طیبه
اعم
اخص
- آیه 002 آل عمران، آیه 003 آل عمران، آیه 008 آل عمران، آیه 009 آل عمران، آیه 012 آل عمران، آیه 013 آل عمران، آیه 014 آل عمران، آیه 020 آل عمران، آیه 021 آل عمران، آیه 023 آل عمران، آیه 024 آل عمران، آیه 028 آل عمران، آیه 029 آل عمران، آیه 031 آل عمران، آیه 033 آل عمران ( علوم قرآنی )، آیه 036 آل عمران، آیه 040 آل عمران، آیه 041 آل عمران، آیه 042 آل عمران، آیه 043 آل عمران، آیه 044 آل عمران، آیه 048 آل عمران، آیه 049 آل عمران، آیه 054 آل عمران، آیه 055 آل عمران، آیه 056 آل عمران، آیه 058 آل عمران، آیه 059 آل عمران، آیه 060 آل عمران، آیه 064 آل عمران، آیه 065 آل عمران، آیه 068 آل عمران، آیه 069 آل عمران ( علوم قرآنی )، آیه 071 آل عمران ( علوم قرآنی )، آیه 072 آل عمران ( علوم قرآنی )، آیه 073 آل عمران، آیه 077 آل عمران، آیه 078 آل عمران، آیه 079 آل عمران، آیه 080 آل عمران، آیه 083 آل عمران، آیه 085 آل عمران ( علوم قرآنی )، آیه 086 آل عمران، آیه 087 آل عمران، آیه 088 آل عمران، آیه 090 آل عمران، آیه 091 آل عمران، آیه 092 آل عمران، آیه 093 آل عمران، آیه 096 آل عمران، آیه 097 آل عمران ( علوم قرآنی )، آیه 099 آل عمران، آیه 1 آل عمران، آیه 100 آل عمران، آیه 101 آل عمران، آیه 102 آل عمران، آیه 105 آل عمران، آیه 106 آل عمران، آیه 110 آل عمران ( علوم قرآنی )، آیه 112 آل عمران، آیه 113 آل عمران، آیه 116آل عمران، آیه 117 آل عمران، آیه 118 آل عمران، آیه 119 آل عمران، آیه 121 آل عمران، آیه 122 آل عمران، آیه 124 آل عمران، آیه 125 آل عمران، آیه 126 آل عمران، آیه 128 آل عمران، آیه 130 آل عمران، آیه 131 آل عمران، آیه 133 آل عمران، آیه 135 آل عمران، آیه 136 آل عمران، آیه 138 آل عمران، آیه 139 آل عمران، آیه 140 آل عمران، آیه 142 آل عمران، آیه 143 آل عمران، آیه 144 آل عمران ( علوم قرآنی )، آیه 145 آل عمران، آیه 15 آل عمران، آیه 151 آل عمران، آیه 152 آل عمران، آیه 153 آل عمران، آیه 154 آل عمران، آیه 158 آل عمران، آیه 159 آل عمران، آیه 160 آل عمران، آیه 161 آل عمران، آیه 163 آل عمران، آیه 164 آل عمران، آیه 165 آل عمران، آیه 166 آ ل عمران، آیه 167 آل عمران، آیه 169 آل عمران ( علوم قرآنی )، آیه 172 آل عمران ( علوم قرآنی )، آیه 173 آل عمران، آیه 174 آل عمران ( علوم قرآنی )، آیه 175 آل عمران، آیه 176 آل عمران، آیه 179 آل عمران، آیه 180 آل عمران، آیه 181 آل عمران، آیه 183 آل عمران، آیه 184 آل عمران ( علوم قرآنی )، آیه 185 آل عمران، آیه 186 آل عمران، آیه 187 آل عمران، آیه 188 آل عمران، آیه 190 آل عمران، آیه 191 آل عمران، آیه 194 آل عمران، آیه 195 آل عمران، آیه 196 آل عمران، آیه 199 آل عمران، آیه 200 آل عمران ( علوم قرآنی )، آیه 241 آل عمران، آیه راسخین ( علوم قرآنی )، آیه شهادت، آیه مباهله ( علوم قرآنی )، آیه مُلک، آیه010آل عمران، آیه019 آل عمران، آیه041 آل عمران، آیه108 آل عمران
وابسته
نمایههای موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاحنامه).
برای دسترسی به نمایههای شامل واژه سوره آلعمران به زیرصفحه سوره آلعمران/نمایههای موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- آشنایی با سوره ها جلد 7814 : صفحه 3
- آشنایی با سوره ها : صفحه 7
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 100، 192
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 8
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 74
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 249
- البرهان فی علوم القرآن (با حاشیه) جلد 1 : صفحه 194، 261، 269
- البرهان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 251
- التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 138، 328
- التمهید فی علوم القرآن جلد 2 : صفحه 237، 316
- المیزان فی تفسیر القرآن جلد 3 : صفحه 20
- بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه 158
- تاریخ جمع قرآن : صفحه 200، 288، 294
- تاریخ قرآن : صفحه 583
- تاریخ قرآن : صفحه 77
- جمال القراء و کمال الاقراء جلد 1 : صفحه 437
- جواهر القرآن : صفحه 88، 151
- شناخت سوره های قرآن : صفحه (147-252)، 148
- علوم القرآن عند المفسرین جلد 1 : صفحه 317
- مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 201
- پژوهشی در تاریخ قرآن کریم : صفحه 100، 106، 141