رد زن پناهنده

توضیح مفهومی

به معنای باز گردانیدن زن از دار اسلام به دار کفر پس از پناهندگی اش از دار کفر به دار اسلام است.

فقها این مسئله را در بحث شروط ضمن عقد مهادنه متعرض شده‌اند و آن این است که آیا امکان دارد در متن عقد مهادنه شرط شود که در صورت اختیار اسلام از سوی زنان کفّار و مهاجرتشان به دار الاسلام، مسلمانان موظف باشند آنان را به کافران برگدانند.

شرط مذکور به اتفاق فقهای شیعه باطل است و مقصود از بطلان، بطلان اصل عقد است نه خصوص شرط ، به دو دلیل:

1ـ آیه « یا ایها الذین آمنوا اذا جائکم المؤمنات مهاجرات فامتحنوهن اللّه اعلم بایمانهن فان علمتموهن مؤمنات فلا ترجعون الی الکفار؛‌ای کسانی که ایمان آورده‏اید! هنگامی که زنان باایمان بعنوان هجرت نزد شما آیند، آنها را آزمایش کنید -خداوند به ایمانشان آگاهتر است- هرگاه آنان را مؤمن یافتید، آنها را بسوی کفار بازنگردانید؛ ممتحنه (60) آیه 10»

شأن نزول آیه درباره صلح حدیبیّه است که گروهی از زنان تازه مسلمانی که در میان مشرکان بودند، به مسلمانان پیوستند؛ خانواده‏های آن زنان طبق مفاد و شروط صلح حدیبیّه خواستار بازگرداندن آنان شدند، لیکن رسول خدا (ص) به مقتضای این آیه از بازگرداندن اجباری آنان خودداری کردند.

اطلاق این آیه شامل زنان صغیره و مجنون نیز می‏شود بنابراین زنی که به مسلمانان پناهنده می‌شود اگر صغیره یا دیوانه هم باشد در صورتی که ایمانشان در هنگام پیوستن به مسلمانان احراز شده باشد، به کافران باز گردانیده نمی‏شوند هر چند که پس از بلوغ یا افاقه، از اسلام خود روی گردان شوند.

2ـ اجماعی که علامه حلّی ادعا کرده است.

منابع

1. قواعدالاحکام جلد 1 : صفحه 518
2. تذکرة الفقهاء (ط ج) جلد 9 : صفحه 361
3. جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 21 : صفحه 301
4. جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 21 : صفحه 300
5. مجمع الفائدة و البرهان جلد 7 : صفحه 459
6. شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام جلد 1 : صفحه 333
7. مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 3 : صفحه 84
8. جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 21 : صفحه 300

اصطلاح‌نامه

اعم

احکام زن، رد پناهنده

وابسته

پناهندگی زن، رد مرد پناهنده، شرط ضمن عقد مهادنه

منابع

• المبسوط فی فقه الامامیة جلد 2 : صفحه 53
• تذکرة الفقهاء (ط ج) جلد 9 : صفحه 361
• جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 21 : صفحه 300، 301، 303
• شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام جلد 1 : صفحه 333
• قواعدالاحکام جلد 1 : صفحه 518
• مجله فقه اهل بیت جلد 11،12 : صفحه 53
• مجمع الفائدة و البرهان جلد 7 : صفحه 459
• مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 3 : صفحه 84