عملکردها

راست ( سمت راست )

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

راست‏

راست: مقابل چپ/ مقابل‏کج (---> انتصاب) / مقابل دروغ (---> راست گویی) .


از احکام آن به معنای نخست در بابهای طهارت، صلات، حج، نکاح، اطعمه و اشربه، حدود و دیات سخن گفته‏‌اند.

واجب: شستن دست راست پیش از دست چپ در وضو 1 و طرف راست بدن پس از شستن سر و گردن و قبل از شستن سمت چپ بدن در غسل ترتیبی 2 و خواباندن میّت در قبر بر پهلوی راست، به گونه‏ای که جلو بدن او به سمت قبله باشد. 3

مستحب: خارج شدن از مستراح 4 و داخل شدن به مسجد با پای راست؛ 5 قرار دادن ظرف وضو در سمت راست خود؛ 6 برداشتن آب برای شستن اعضای وضو با دست راست؛ 7 آغاز کردن به‏



31

هریک از غسلهای سه گانه میّت از طرف راست سر او و نیز ایستادن غسل دهنده در طرف راست میّت؛ 8 به دست راست کردن انگشتر؛ 9 ایستادن مأموم در سمت راست امام در صف نماز 10 و نیز بنابر مشهور، ایستادن مأموم در سمت راست امام در صورتی که یک نفر باشد؛ 11 اشاره کردن با گوشه چشم به طرف راست در سلام آخر نماز 12 (---> اشاره) ؛ نهادن گونه راست بر زمین قبل از گونه چپ در سجده شکر؛ 13 خوابیدن به پهلوی راست پس از گزاردن نافله صبح تا طلوع فجر 14 (---> اضطجاع) ؛ گفتن اذان در گوش راست نوزاد و اقامه در گوش چپ او؛ 15 سنگ زدن به جمره اولی از سمت راست خود که نسبت به کسی که رو به قبله قرار دارد سمت چپ جمره میشود 16 (---> رمی جمره) ؛ ایجاد شکاف در طرف راست کوهان شتر قربانی در اشعار 17 (---> اشعار) ؛ آغاز کردن از سمت راست پیشانی هنگام تراشیدن سر (---> تراشیدن) در حج؛ 18 غذا خوردن با دست راست 19 و به پشت خوابیدن و نهادن پای راست بر پای چپ پس از غذا. 20

مکروه: استنجا (---> استنجاء) با دست راست. 21

دیگر احکام: به قول برخی، نماز گزار ناتوان از ایستادن و نشستن باید به طرف راست بخوابد و نماز بخواند. 22 از آداب مباهله (---> مباهله) داخل کردن انگشتان دست راست در انگشتان خصم است. 23

از نشانه‏های حیض نبودن خون، هنگام اشتباه آن با خون زخم بنابر مشهور، خروج آن از طرف راست رحم است. 24

در حدّ سرقت، چهار انگشت دست راست قطع میشود. 25 بنابر قول برخی، در قطع بیضه راست یک سوم دیه کامل ثابت است. 26

(---> چپ)


1. جواهر الکلام 2/ 163

2. 3/ 88

3. 4/ 296

4. 2/ 59

5. 14/ 80

6. 2/ 328

7. الحدائق الناضرة 2/ 154

8. العروة الوثقی 2/ 60

9. الحدائق الناضرة 2/ 80

10. 11/ 160

11. جواهر الکلام 13/ 246

12. 10/ 331- 345؛ العروة الوثقی 2/ 599

13. جواهر الکلام 10/ 241

14. 7/ 35

15. 31/ 251- 252

16. 20/ 33

17. 18/ 57

18. 19/ 246

19. 36/ 454

20. 456

21. 2/ 70





32


22. 9/ 264- 265

23. کشف الغطاء 3/ 507- 508

24. جواهر الکلام 3/ 144

25. 41/ 528

26. 43/ 270- 271.

منابع

  1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 4 : صفحه 30

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «راست ( سمت راست )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

سمت راست، طرف راست، یمین ( سمت راست )

اعم

جهات ( فقه )

وابسته

آشامیدن با دست راست، اذان در گوش راست نوزاد، ارتماس دست راست، استنجا با دست راست، انصراف امام از راست، ایستادن غاسل در طرف راست، ایستادن ماموم، پای راست، پوشش لباس از راست، تختم به دست راست، تفریج پای راست، تیامن، تَکَتُّف بر دست راست، جنایت بر بیضه راست، چپ، خروج با پای راست، خون خارج از راست فرج، دست راست، دیه بیضه راست، دیه دست راست، رمی جمرات از سمت راست رامی، شستن دست راست، شستن صورت با دست راست، شستن طرف راست، شستن گردن و طرف راست، غسل میت از طرف راست، گذاشتن سر میت سمت راست، گذاشتن ظرف آب طرف راست، گوش راست نوزاد، مسح پای راست در وضو، مسح سر با دست راست، نماز به پهلوی راست، ورود به مسجد با پای راست، ورود به وادی مشعر از سمت راست

منابع

  • الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 45 : صفحه 291
  • جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 1 : صفحه 229
  • جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 2 : صفحه 328
  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 4 : صفحه 30
  • مجمع الفائدة و البرهان جلد 1 : صفحه 114
  • مهذب الاحکام جلد 2 : صفحه 300