عملکردها

خویشاوندی ( فقه )

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

خویشاوندی: خویشاوند بودن.

به نسبت خانوادگیِ پدید آمده از راه نسب، سبب یا رضاع خویشاوندی اطلاق می‏کنند. این عنوان در بابهایی همچون نکاح و ارث به کار رفته است.

نسب: خویشاوندان نسبی کسانی‏اند که از راه ولادت ناشی از نکاح صحیح یا ملک) ر ملک یمین (و یا آمیزش به شبهه) ر آمیزش به شبهه (با یکدیگر نسبت خانوادگی پیدا می‏کنند، 1 مانند پدر و مادر و هرچه بالا روند؛ فرزندان دختری و پسری و هر چه پایین روند؛ برادران و خواهران و فرزندان آنان؛ عمّه، خاله، عمو، دایی و فرزندان ایشان. 2 افراد یاد شده

________________________________________

538

جز فرزندان عمه، خاله، دایی و عمو از محارم می‏باشند3) ر رحم (. بر نسب آثار و احکامی مترتّب است، مانند ارث و حرمت ازدواج با محارم نسبی) ر نسب (.

سبب: خویشاوندان سببی به کسانی می‏گویند که از راه ازدواج با یکدیگر نسبت پیدا می‏کنند، مانند زن و شوهر و مادر و پدر، هر کدام از آن دو نسبت به دیگری. 4 زوجیّت همچون نسب دارای آثار و احکام بسیاری است، نظیر ارث و محرمیّت) ر زوجیّت (.

رضاع: به کسانی که از طریق رضاع با یکدیگر نسبت پیدا می‏کنند، خویشاوندان رضاعی گویند. بنابر این، زنی که کودکی را با شرایطی خاص شیر داده، مادرِ بچه و شوهر او پدر وی به شمار می‏روند؛ چنان که پدر و مادر آن دو، پدربزرگ و مادربزرگ کودک؛ فرزندان آنها، برادران و خواهران وی و برادران و خواهران آن دو، عمو، دایی، خاله، و عمّه رضاعی بچه محسوب می‏گردند. 5 خویشان رضاعی در حرمت ازدواج مانند خویشان نسبی‏اند6) ر رضاع (.

1. جواهرالکلام 313 - 309. 6 348 - 264. 5 348. 4 243- 238 /29. 3 8 - 7 /39. 2 244- 243 /29.

منابع

  1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 537

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «خویشاوندی ( فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

قرابت ( فقه )

اعم

اسباب نفقه ( فقه )، انتساب ( فقه )

اخص

قرابت به شبهه، قرابت رضاعی ( فقه )
به لحاظ ابوین:
قرابت ابوینی ( فقه )، قرابت پدری ( فقه )، قرابت مادری ( فقه )

وابسته

ارث به قرابت، خویشاوند

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه خویشاوندی ( فقه ) به زیرصفحه خویشاوندی ( فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 33 : صفحه 66
  • ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد جلد 3 : صفحه 267
  • تحریرالوسیله جلد 2 : صفحه 313
  • ترمینولوژی حقوق : صفحه 530
  • جامع المدارک فی شرح المختصرالنافع جلد 4 : صفحه 476
  • جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 31 : صفحه 301
  • ریاض المسائل جلد 7 : صفحه 255
  • شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام جلد 2 : صفحه 247
  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 537
  • قواعدالاحکام جلد 3 : صفحه 103
  • کشف الرموز فی شرح المختصر النافع جلد 2 : صفحه 202
  • کشف اللثام (ط.ج) جلد 7 : صفحه 557
  • مختصرنافع : صفحه 248
  • مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 8 : صفحه 438
  • مهذب الاحکام جلد 25 : صفحه 287