عملکردها

خنده ( فقه )

از دانشنامه علوم اسلامی

رده‌ها
(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

توضیح مفهومی

خنده

خنده: حالتی در چهره، ناشی از شادی، رضایت یا تمسخر.

از احکام آن در بابهای طهارت، صلات، حج و کفّارات سخن گفته‏اند.

تبسّم و لبخند مستحب است و در روایات آمده است: 'خنده مؤمن تبسم است'؛ 1 چنان که لبخند زدن بر چهره مؤمن2 و هم سفران3 استحباب دارد.

خندیدن با صدای بلند) قهقهه (کراهت دارد و مستحب است پس از آن به جهت کفّاره بگوید: 'أللَّهُمَّ لا تَمْقُتنی؛ خدایا بر من خشم مگیر'. 4

زیاد خندیدن و خنده بی جهت5 و نیز خندیدن در تشییع جنازه6 و گورستان7 مکروه است.

خنده صدا دار) قهقهه (در نماز از روی عمد موجب بطلان آن است؛ هرچند از روی اضطرار باشد. خنده از روی سهو موجب بطلان نماز نمی‏گردد؛ 8 چنان که تبسم نیز نماز را باطل نمی‏کند؛ 9 هرچند بنابر تصریح برخی، مکروه است. 10

برخی مطلق خنده - جز تبسم - در نماز را، هرچند بی صدا باشد، موجب بطلان آن دانسته‏اند. در مقابل، برخی، صرف با صدا بودن خنده - بدون قهقهه یا بلند بودن صدا - را موجب بطلان ندانسته‏اند. برخی نیز در عدم بطلان نماز به قهقهه سهوی اشکال کرده‏اند. برخی، قهقهه سهوی را در صورت محو صورت نماز با آن موجب بطلان نماز دانسته‏اند. در بطلان نماز به قهقهه تقدیری) مالامال شدن شکم از خنده و بر افروخته گشتن چهره بدون اظهار صدای آن (اختلاف است. 11

قهقهه در نماز، وضو را باطل نمی‏کند؛ امّا وضو گرفتن پس از آن مستحب است. از برخی قدما بطلان وضو به آن نقل شده است. 12

خنده کردن در طواف، موجب بطلان آن نمی‏گردد، لیکن مکروه است. 13

1. وسائل الشیعة 3 120. 2 115 - 114 /12. جواهر الکلام 4 168 /18. وسائل الشیعة 115 - 114 /12 و 404 - 403 /22؛ جواهر الکلام 5 193 /33. وسائل الشیعة 6 116 - 115 /12. جواهر الکلام 7 270 /4. الحدائق الناضرة 174 /4؛ ذکری الشیعة 8 41 /2. جواهر الکلام 53 - 52 /11؛ الحدائق الناضرة 9 39 - 38 /9. جواهر الکلام 10 54 /11. الروضة البهیة 653 /1؛ ذکری الشیعة 11 12 /4. العروة الوثقی

12 29 - 28 /3. جواهر الکلام 22 /1؛ التنقیح) الطهارة (504 /3 و 13 506. تحریر الوسیلة 436 /.

منابع

  1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 511

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «خنده ( فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

ضحک ( فقه )

اعم

افعال جوارحی ( فقه )

اخص

لبخند به مرد نامحرم
به لحاظ عبادات:
خنده در طواف، خنده در نماز
به لحاظ هتک میت:
خنده در کنار قبور، خنده مُشَیِّع

وابسته

کفاره خنده، گریه ( فقه )

منابع

  • الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 28 : صفحه 173
  • الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 34 : صفحه 70
  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 511