حضور ( فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
حضور: حاضر شدن یا بودن در مکانی یا زمانی، مقابل غیبت.
از آن در بابهای طهارت، صلات، حج، جهاد، طلاق، قضاء و حدود سخن گفتهاند.
طهارت: حضور جنب و حائض نزد محتضر) ر احتضار (مکروه است. 1 اعلام مؤمنان به مرگ مؤمن جهت حضور در تشییع جنازه و نماز میّت، بر اولیای وی مستحب است. چنان که بر مؤمنان نیز شتاب در حضور استحباب دارد. 2
صلات: نماز جمعه3 و نیز نماز عید فطر و قربان در زمان حضور امام علیه السّلام و حاکمیّت وی واجب است. 4
حج: بیمار ناتوان از رمی جمره) ر رمی جمره (میتواند برای رمی نایب بگیرد؛ لیکن در صورت امکان مستحب است او را نزد جمره بَرَند و نایب در حضور وی رمی کند. 5
جهاد: غنایم جنگی به کسانی داده میشود که برای جهاد به جبهه رفتهاند؛ هرچند نجنگیده باشند، مانند نوزاد رزمندهای که قبل از تقسیم غنایم به دنیا آمده است. به کسانی که برای غیر جنگیدن حضور یافتهاند، سهمی تعلّق نمیگیرد. 6
طلاق: بنابر مشهور، وکیل گرفتنِ شخص حاضر برای اجرای صیغه طلاق همچون غایب، صحیح و جایز است. 7 از شرایط صحّت طلاق، شنیدن صیغه طلاق توسط دو شاهد عادل است. در اینکه حضور در مجلس طلاق نیز شرط صحّت آن است یا نه، اختلاف است. 8
________________________________________
313
از شرایط صحّت طلاق پاکی زن از حیض است و طلاق دادن در ایّام حیض باطل است؛ لیکن این شرط منوط به حضور زوج در منطقه سکونت زوجه است؛ امّا اگر زوج، غایب و در شهری دیگر باشد، چنانچه پس از مدّتی درنگ - که به طور معمول، علم به انتقال همسرش از طُهر مواقعه به طهر پس از آن حاصل میشود - او را طلاق دهد و سپس معلوم شود که حیض بوده، طلاق صحیح است. 9
قضاء: اگر طرف دعوا خواهان حضور طرف دیگر در دادگاه باشد و قاضی او را احضار کند، حضور بر وی واجب است؛ لیکن برخی نه احضار را بر حاکم واجب دانستهاند و نه حضور را بر مدّعی علیه. 10 در شنیدن ادّعای خواهان، حضور خوانده در شهری که دعوا) ر دعوا (علیه او صورت گرفته شرط نیست. 11
حدود: اقامه حدود مشروط به حضور گواهان نیست؛ بنابر این، در صورت غیبت یا مرگ آنان نیز حدّ اقامه میشود؛ لیکن در صورت فرار ایشان - به جهت شبهه - حد اقامه نمیشود12) ر قاعده درء (.
) ر احضار (
1. العروة الوثقی 3 85. 2 21 /2. جواهر الکلام 4 151 /11. العروة الوثقی 5 396 /3. مناسک حج) مراجع (/ 6 395 - 394. جواهر الکلام 8 23 /32. 7 199 - 198 /21. مجمع المسائل 241 /2؛ کلمة التقوی 9 177 /7. جواهر الکلام 10 30 - 29 /32. العروةالوثقی ) تکملة ( 11 31- 30 /3. تحریر الوسیلة 468. 12 413 /2.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 312
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «حضور ( فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- حضور بانوان در میدان های ورزشی مردان، حضور بعض شهود زنا، حضور جنب نزد محتضر، حضور حایض نزد محتضر، حضور در خطبه عیدین، حضور در دادگاه، حضور در عزای عامه، حضور در مجلس شطرنج، حضور در مجلس عزای اعدامی، حضور در مجلس گناه، حضور در ولیمه عروسی، حضور زن در نماز جماعت، حضور زوج مفقود، حضور شاهد اصل، حضور شاهد در جلد، حضور صالحان در مجلس لعان، حضور عمله موتی نزد محتضر، حضور قاضی در تشییع جنازه، حضور قلب ( فقه )، حضور مخنث در صف اول، حضور مدعی علیه، حضور مردم در رجم، حضور مکفول با کفیل، حضور مورث بعد از قسمت، حضور موصی به، حضور موصی له، حضور موقوف علیه، حضور میت، حضور نماز گزار عیدین
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه حضور ( فقه ) به زیرصفحه حضور ( فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 312