عملکردها

حضور قلب ( فقه )

از دانشنامه علوم اسلامی

توضیح مفهومی

حضور قلب: توجه قلبی به خدای متعال.

حضور قلب که از آن به اقبال نیز تعبیر می‏شود عبارت است از توجه باطنی و قلبی انسان به خدای متعال و درک و شعور این حقیقت که در محضر او است؛ به گونه‏ای که خدا را انیس خود بیابد و از گفت‌و‌گو و مناجات با او لذّت ببرد. از این عنوان در بابهای طهارت، صلات، صوم و حج سخن گفته‏اند.

حضور قلب، روح عبادت است و عبادت بدون آن پذیرفته نیست؛ هرچند بر حسب تکلیف ظاهری صحیح باشد. 1 از این رو، سزاوار است نمازگزار موانع حضور قلب، مانند کسالت، خستگی، خواب آلودگی و نیاز داشتن به تخلّی) ر تخلّی (را قبل از آغاز به نماز بر طرف

________________________________________

314

سازد. بدین رو، در مواردی که نمازگزاردن در اوّل وقت به دلیل کسالت و مانند آن با حضور قلب امکان‏پذیر نیست و با تأخیر از اوّل وقت زمینه آن فراهم می‏گردد، تأخیر افضل است. 2

1. روضة المتقین 481 /1 و 251 /12؛ العروة الوثقی 2 432 - 431 /2. مدارک العروة) اشتهاردی (166 /12؛ العروة الوثقی 268 /2؛ توضیح المسائل مراجع 400 /1 و 969.

منابع

  1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 313

اصطلاح‌نامه

اعم

حضور ( فقه )، مستحبات نماز، مستحبات وضو

وابسته

عدم حضور قلب در نماز

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه حضور قلب ( فقه ) به زیرصفحه حضور قلب ( فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

  • التمهید فی علوم القرآن جلد 6 : صفحه 268
  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 313
  • کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی جلد 1 : صفحه 217
  • مهذب الاحکام جلد 2 : صفحه 308