جعل ( عوض )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
5. جُعل) عوض (: عوض در جعاله بنابر مشهور باید با پیمانه یا وزن یا شمارش و یا غیر آن، در حدی که رفع غرر گردد، معلوم باشد؛ بنابر این، جعاله در صورت مجهول بودن عوض باطل است. برخی گفتهاند: مراد قائلان به اشتراط معلوم بودن عوض در جعاله، بطلان عوض است نه اصل عقد و در نتیجه عامل مستحق اجرت المثل خواهد بود. البته در صورت بطلان عقد نیز عامل مستحق اجرت المثل است، با این تفاوت که در صورت صحّت جعاله و بطلان عوض، اجرت المثل، در جعاله عوض
واقع میشود؛ لیکن بنابر قول جمعی، در صورتی که جهالت مانع تسلیم عوض نباشد، اشکالی ندارد، مانند آنکه جاعل بگوید: هرکس فلان گمشده را بیابد، نصف آن از آنِ او باشد و یا صاحب کالا به دلال بگوید: از فلان مبلغ هر چه بیشتر فروختی از آنِ خودت باشد. 12
در خصوص برده گمشده در صورت مجهول بودن جُعل بنابر قول مشهور، اگر در همان شهر بیابد، مستحق یک دینار و اگر در شهری دیگر بیابد مستحق چهار دینار است. این حکم، بنابر تصریح عدّهای در شتر گمشده نیز جاری است.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 92
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «جعل ( عوض )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- جعل به نجاسات، جعل تبرعی بیگانه، جعل غیر قابل تملک
- به لحاظ تعین:
- جعل غیر معین، جعل معین
وابسته
- اباحه جُعل، احکام جعاله، امان بدون جعل، امان به جعل، تعیین جعل، جعاله ( قرارداد )، جهاد به جعل، خمس جعل، دعوی در جعل، رهن بر جعل، زیادی جعل، ضمان در جعاله، قابلیت تملک جعل، لزوم جعاله، ملکیت جعل، نقصان جعل
== منابع ==index.php?catid=50
- ارشاد الاذهان الی احکام الایمان جلد 1 : صفحه 430
- الاقناع فی حل الفاظ ابی شجاع جلد 2 : صفحه 20
- الجامع العباسی : صفحه 250
- الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 4 : صفحه 439، 440
- القواعد الفقهیة جلد 6 : صفحه 113
- المبسوط فی فقه الامامیة جلد 2 : صفحه 325
- المجموع فی شرح المهذب جلد 15 : صفحه 115
- المهذب جلد 2 : صفحه 570، 571
- ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد جلد 2 : صفحه 163
- تحریرالاحکام (ط ق) جلد 2 : صفحه 122
- تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه 586
- تذکرة الفقهاء (ط ق) جلد 2 : صفحه 285، 288
- ترمینولوژی حقوق : صفحه 196
- توضیح المسائل : صفحه 414
- جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 6 : صفحه 193
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 21 : صفحه 119
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 35 : صفحه 187
- سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 16 : صفحه 174
- سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 36-1 : صفحه 189
- شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام جلد 3 : صفحه 707
- عیون الحقائق الناظرة فی تتمة الحدائق الناظرة جلد 2 : صفحه 115
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 92
- قواعدالاحکام جلد 2 : صفحه 216
- مجمع الفائدة و البرهان جلد 10 : صفحه 145، 146، 148
- مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 11 : صفحه 149
- مهذب الاحکام جلد 18 : صفحه 204، 210
- هدایة العباد جلد 2 : صفحه 1، 3