بیع خوشه

توضیح مفهومی

بیع محاقله

بیع مُحاقَلَه: معامله سُنبل در برابر دانه.

در مراد از محاقله، اختلاف است. بعضی آن را به فروش سُنبل در برابر مقدار معیّنی دانه از خود آن، و بعض دیگر به فروش سنبل در برابر مقدار معیّنی دانه از جنس آن، خواه از سنبل مورد معامله باشد و یا غیر آن تعریف کرده‏اند. قول دوم، مشهور است. چنان‏که در مراد از سنبل - که خصوص گندم است یا گندم و جو یا اعم از آن دو و دیگر کشتها همچون برنج - احتمالاتی مطرح شده است. عبارات فقها در تعریف محاقله، برخی افاده عمومیت و برخی افاده خصوصیت می‏نماید. برخی نیز بر اساس بعضی روایات، تعریف یاد شده در شناسه را برای بیع مزابنه) ر بیع مزابنه (ذکر کرده و در مقابل، تعریف مشهور برای بیع مزابنه را که در خصوص خرما است برای بیع محاقله آورده‏اند. 1

در کلمات برخی فقها به جای واژه سنبل، در تعریف محاقله، واژه زرع به کار رفته است که مراد از آن - بنابر تصریح بعضی - همان سنبل است.

از عنوان یادشده در باب تجارت سخن رفته است.

حکم: بیع محاقله، حرام و باطل است، و قدر متیقّن از حرمت، فروش سنبل گندم در برابر مقدار معیّنی دانه گندم از همان سنبل است. حکم فروش سنبل در برابر دانه گندم از غیر آن سنبل نیز بنابر مشهور، چنین است. بسیاری از فقها، جو را نیز در حرمت، به گندم ملحق کرده‏اند. برخی نیز الحاق دیگر حبوبات را به گندم محتمل دانسته‏اند. 2

1. فقه الصادق 2 223 /18. الحدائق الناضرة 357 - 355 /19؛ جواهر الکلام 101 - 98 /24.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 196

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «بیع خوشه» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

بیع سُنبُل، بیع محاقله

اعم

بیع زرع

وابسته

دانه، دانه متجانس

منابع

• الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 3 : صفحه 363
• الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 22 : صفحه 72
• الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 9 : صفحه 138
• تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه 551
• جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 4 : صفحه 169
• جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 24 : صفحه 77، (93-97(، 98، 101
• سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 35 : صفحه 278
• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 196
• فرهنگ معارف اسلامی جلد 1 : صفحه 454
• کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی جلد 2 : صفحه 368
• مبسوط در ترمینولوژی حقوق جلد 2 : صفحه 979
• مجمع الفائدة و البرهان جلد 8 : صفحه 209، (213-214)، 217
• مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة جلد 6 : صفحه 148
• مهذب الاحکام جلد 18 : صفحه (77-80)، 78، 79، 80