ادوات حصر و استثنا

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

▼ ادوات حصر و استثنا

◄ انّما

◄ اِلاّ ( اصول فقه )

◄ بل اضرابیه

◄ لام استغراق ( اصول فقه )

توضیح مفهومی

ادوات حصر و استثنا : الفاظ دلالت کننده بر محصور کردن یک چیز به چیز دیگر

حصر به معنای محصور کردن است. در زبان عربی، اسباب و الفاظی برای افاده معنای حصر وجود دارد که به آنها ادوات حصر گفته می‌شود، از قبیل: ' انّما و الاّ '؛ برای مثال، انما در ' انّما الاعمال بالنیّات ' افاده حصر می‌نماید.

از آن جا که ادوات حصر متفاوت بوده و هر کدام احکام مخصوص به خود دارد و در همه حالات، مفید حصر نمی‌باشد، اصولیون هر یک را جداگانه مطرح نموده‌اند.

استثنا به معنای خارج کردن چیزی از حکم مذکور در کلام می‌باشد، به گونه‌ای که اگر این اخراج نبود، حکم مذکور شامل آن چیز می‌شد. به اسباب و الفاظی که از آنها برای افاده استثنا استفاده می‌شود ادوات استثنا می‌گویند، مانند: حاشا، خَلا، ما خَلا، اِلاّ، ما لم یکن، لایکون، عَدا، ما عَدا، سوی، ما سوی، غیر، و لیس.

عمده از میان این الفاظ، لفظ « اِلاّ » است که در همه ابواب استثنا می‌آید.

منابع

1. اصول الفقه جلد 1 : صفحه 127
2. کفایة الاصول : صفحه 249
3. الاصول جلد 5 : صفحه 11
4. تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 117
5. محاضرات فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه 140
6. کتاب التعریفات : صفحه 10
7. موسوعة مصطلحات اصول الفقه عند المسلمین جلد 1 : صفحه (101-104)
8. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «ادوات حصر و استثنا» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

ادات حصر ( اصول فقه )، ادوات استثنا، اسباب حصر

اخص

انّما، اِلاّ ( اصول فقه )، بل اضرابیه، لام استغراق ( اصول فقه )

وابسته

مفهوم حصر و استثنا

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه ادوات حصر و استثنا به زیرصفحه ادوات حصر و استثنا/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اصول السرخسی جلد 1 : صفحه 226، 227
• اصول الفقه جلد 1 : صفحه 127، 128، 129
• اصول فقه : صفحه 139
• الاحکام فی اصول الأحکام جلد 1 : صفحه 64، 493
• الاصول جلد 5 : صفحه 11
• الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 1 : صفحه 480
• المحصول فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 421، 434، 435
• المحکم فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 603، 613، 614، 615
• انوار الاصول جلد 2 : صفحه 70، 78
• تسدید الاصول جلد 1 : صفحه 495
• تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 117
• حقایق الاصول جلد 1 : صفحه 479، 480، 532
• دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 125
• شرح اصول فقه جلد 1 جزء 273 : صفحه (278-279)
• علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 163
• کتاب التعریفات : صفحه 10
• کفایة الاصول : صفحه 249
• مبادی الوصول الی علم الاصول : صفحه 123
• مبانی استنباط حقوق اسلامی یا اصول فقه : صفحه 77
• محاضرات فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه 140
• موسوعة مصطلحات اصول الفقه عند المسلمین جلد 1 : صفحه (101-104)