ادله حجیت خبر واحد
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
ادله حجیت خبر واحد : دلایل مورد استناد در حجّیت خبر واحد
ادله حجیت خبر واحد، به معنای دلیل هایی است که از سوی مشهور اصولی‌ها ـ که خبر واحد را از باب ظن خاص حجت می‌دانند ـ برای حجیت خبر واحد اقامه گردیده است. این ادله به چهار دسته کلی تقسیم می‌گردد:
1. آیات قرآن:
به ظهور آیاتی هم چون: آیه نبأ، نفر، کتمان، سؤال و اذن، بر حجیت خبر واحد استدلال شده، که این استدلال‌ها مورد نقض و ابرام قرار گرفته است؛
2. روایات: به چند دسته از روایات برای حجیت خبر واحد استدلال شده است:
دسته اول، روایاتی که در مورد اخبار متعارض وارد شده و به اخبار علاجیه معروف می‌باشد، مانند: مقبوله عمر بن حنظله و مرفوعه زرارة بن اعین؛
دسته دوم، روایاتی که در آنها امامان معصوم (ع) افراد سؤال کننده از احکام شرعی را به آحاد اصحاب خود ارجاع داده‌اند؛
دسته سوم، روایاتی که بر وجوب مراجعه به افراد موثق و راویان حدیث دلالت دارد؛
دسته چهارم، روایاتی که در آنها، تشویق و ترغیب به نقل احادیث ائمه (ع) شده است؛
دسته پنجم، روایاتی که در مقام مذمت و توبیخ کذابین و برحذر داشتن اصحاب از اعتماد به آنها وارد شده است.
شهید صدر (ره) ده طایفه از روایات را در این باره آورده است. (1) ؛
3. اجماع علما: بسیاری از علمای شیعه ادعا می‌کنند که در میان علمای شیعه، عمل به خبر واحد اجماعی است، هم چون: ' شیخ طوسی ' که در کتاب ' عُدة الاصول ' به این مطلب اشاره کرده است. البته بر این اجماع خدشه وارد شده است؛
4. بنای عقلا: سیره عملی عقلای عالم این است که در زندگی روزانه خود به اخبار آحاد افراد مورد اطمینان عمل می‌کنند و این سیره در منظر و دید شارع بوده و از آن منع نکرده و روش جدیدی را به مکلفین ارائه نداده است، به همین خاطر این بنای عقلایی حجت می‌باشد.
مهم ترین دلیل حجیت خبر واحد، بنای عقلا است.
منابع
- المحکم فی اصول الفقه جلد 3 : صفحه (218-298)
- بحوث فی علم الاصول جلد 4 : صفحه (340-344)
- دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه (283-290)
- دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 109
- اصول الفقه جلد 2 : صفحه (71-90)
- اصول الاستنباط : صفحه (196-202)
- انوار الاصول جلد 2 : صفحه (427-429)
- الفوائد الحائریة : صفحه (141-143)
- مقالات اصولی : صفحه (29-35)
- کفایة الاصول : صفحه (253-339)
- فوائد الاصول جلد 3 : صفحه (164-191)
- فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 203
- سیری کامل در اصول فقه : صفحه (367-594)
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
اخص
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه ادله حجیت خبر واحد به زیرصفحه ادله حجیت خبر واحد/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 103، 117
- اصول الاستنباط : صفحه 195، (196-202)، 198، 199، 202
- اصول السرخسی جلد 1 : صفحه 321، 322، 328، 329، 331
- اصول الفقه جلد 2 : صفحه (71-90)، 80، 87، 110، 153
- الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 206
- الحاشیة علی استصحاب القوانین : صفحه 125، 126، 132، 134
- الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 1 : صفحه 144، 183
- الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 2 : صفحه 89
- الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 4 : صفحه 392
- الفوائد الحائریة : صفحه (141-143)، 209
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 4 : صفحه 354، 378
- المحصول فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 230، 259، 261
- المحکم فی اصول الفقه جلد 3 : صفحه 207، (218-298)، 245، 252، 253، 255، 258، 259، 266، 267، 269، 271، 274، 280، 287، 292، 296
- انوار الاصول جلد 2 : صفحه (427-429)، 441، 446، 456، 460، 461، 464
- بحوث فی علم الاصول جلد 4 : صفحه (340-344)
- تسدید الاصول جلد 2 : صفحه 64، 96
- تقریرات اصول : صفحه 112
- تهذیب الاصول جلد 2 : صفحه 108، 115، 118، 124، 125، 126، 127، 130، 133، 236
- حقایق الاصول جلد 2 : صفحه 107، 112، 115، 121، 124، 129، 132، 137، 145، 147
- دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 109، (283-290)، 288
- دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 152
- سیری کامل در اصول فقه : صفحه 10(367-594)، (367-594)
- عدة الاصول (ط.ق) جلد 1 : صفحه 323، 331، 354، 362
- علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 237
- فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 116، 126، 131، 132، 134، 137، 138، 139، 145، 150، 162، 163، 165، 167، 171
- فوائد الاصول جلد 3 : صفحه (164-191)، 177، 182، 184، 189، 191، 203
- کفایة الاصول : صفحه (253-339)، (339-253)، 340، 341، 342، 343، 344، 346، 347، 348، 349، 350
- مجله پژوهشهای قرآنی جلد 5 : صفحه 27
- مصباح الاصول جلد 2 : صفحه 152، 179، 195
- مقالات اصولی : صفحه (29-35)
- منتقی الاصول جلد 4 : صفحه 250، 256، 270، 278، 294، 297، 299، 300، 309
- نهایة الاصول : صفحه 490، 494، 498، 501، 506، 517
- نهایة الافکار جلد 3 : صفحه 102، 110، 118، 120، 143