اجمال دلیل
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
اجمال دلیل : عدم وضوح دلالت دلیل بر معنا
اجمال دلیل به معنای روشن نبودن دلالت آن دلیل بر معنای مورد نظر بوده و از عوامل شک در حکم شرعی است، مانند: اجمال آیه شریفه: «و لا تقربوهن حتی یطهرن » ' هنگام عادت ماهانه از ـ آمیزش با ـ زنان کناره گیری کنید تا پاک شوند' [۱] .
علت اجمال این دلیل، اختلاف موجود در شکل قرائت کلمه (یطهرن) است، زیرا هر یک از این قرائت‌ها، حکم خاص خود را دارد؛ بعضی آن را با تشدید قرائت نموده‌اند (یطّهّرن) ؛ بنا بر این قرائت، معنای آیه این است که در ایام عادت، نزدیکی حرام است تا این که خون ریزی قطع و غسل حیض انجام شود. بعضی دیگر آن را با تخفیف قرائت نموده‌اند (یَطْهُرن) ؛ بنا بر این قرائت، معنای آیه این است که در ایام عادت، نزدیکی حرام است تا این که خون ریزی قطع شود و احتیاجی به غسل حیض نیست.
در این جا، اجمال نص، سبب شک در حکم شرعی گردیده است.
پانوشت
منابع
- اصول الاستنباط : صفحه 223
- اصول الفقه جلد 2 : صفحه 240
- فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 451
- فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 314
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «اجمال دلیل» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اجمال دلیل به زیرصفحه اجمال دلیل/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 197، 299
- اصول الاستنباط : صفحه 209، 223، 224، 252، 254
- اصول الفقه جلد 2 : صفحه 240
- الفوائد الحائریة : صفحه 58
- القرآن الکریم سوره 2 ، آیه 222
- المحصول فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 513
- المحکم فی اصول الفقه جلد 4 : صفحه 76
- المحکم فی اصول الفقه جلد 6 : صفحه 69
- علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 265، 316، 319، 321
- فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 314، 365، 401، 451
- فرائد الاصول جلد 2 : صفحه 440، 451، 471
- فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 388
- فوائد الاصول جلد 4 : صفحه 124، 193، 260
- موضح القوانین جلد 1 : صفحه 314
- نهایة الافکار جلد 3 : صفحه 262