عملکردها

تحلل

از دانشنامه علوم اسلامی

نسخهٔ تاریخ ‏۲۰ فوریهٔ ۲۰۱۲، ساعت ۱۴:۳۰ توسط Hashemi (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

توضیح مفهومی

تحلّل

تَحَلُّل: بیرون آمدن از احرام.

با احرام حج یا عمره اموری بر شخص حرام می‏شود که با تحلّل، حلال می‏گردد. از این عنوان در باب حج سخن رفته است.

انواع تحلّل: تحلّل یا از احرام حج است یا عمره و در هر دو صورت، یا پس از اتمام مناسک صورت می‏گیرد و یا پس از حصول صدّ) ر صدّ (یا احصار) ر احصار (که مانع از اتمام مناسک می‏گردد.

تحلّل از احرام حج: تحلّل از احرام حج تمتّع در سه مرحله کامل می‏شود:

1. بعد از حلق) ر تراشیدن (یا تقصیر) ر تقصیر (بنابر قول مشهور، همه محرّمات احرام - جز زن و بوی خوش - بر حاجی حلال می‏شود. 1 برخی قدما تحلّل در این مرحله را بعد از رمی جمره عقبه در روز عید قربان دانسته‏اند. 2 بنابر قول مشهور در حج قِران) ر حج قران (و اِفراد) ر حج افراد (با حلق یا تقصیر، بوی خوش نیز حلال می‏شود. 3

2. بعد از طواف زیارت و سعی، بنابر قول مشهور، برای متمتّع، بوی خوش نیز حلال می‏شود. 4

3. بعد از طواف نساء) ر طواف نساء (و نماز آن، آخرین حرامِ ناشی از احرام یعنی زن نیز حلال می‏شود. بنابر تصریح بسیاری از فقها انجام دادن طواف نساء برای زن حج گزار نیز - جهت حلال شدن مرد بر وی - شرط است؛ 5 لیکن برخی آن را محل اشکال قرار داده‏اند. 6

تحلّل از احرام عمره: تحلّل از احرام عمره مفرده در دو مرحله صورت می‏گیرد: 1. بعد از حلق یا تقصیر، همه محرّمات احرام جز زن حلال می‏شود. 2. بعد از طواف نساء و نماز آن، زن نیز حلال می‏گردد. 7

تحلّل در فرض صدّ: بنابر قول مشهور با قربانی کردن در محل صدّ، مصدود از احرام خارج گشته و همه محرّمات حتّی زن بر او حلال می‏شود. 8 برخی قائل به سقوط قربانی از مصدود و حصول تحلّل

به مجرّد صدّ شده‏اند. 9 بنابر قول نخست، در اینکه هنگام قربانی، نیّت تحلّل لازم است یا نه و نیز علاوه بر قربانی، حلق یا تقصیر نیز در حصول تحلّل شرط است یا نه اختلاف می‏باشد. 10

تحلّل در فرض احصار: مَحصور با قربانی کردن و سپس تقصیر، از احرام خارج شده و همه محرّمات جز زن بر او حلال می‏گردد. حلّیت زن منوط به انجام دادن حج در سال آینده است مگر آنکه حج وی استحبابی باشد. در این صورت - بنابر قول مشهور - با گرفتن نایب و انجام دادن طواف نساء از طرف محصور، زن نیز بر او حلال می‏گردد.

اشتراط تحلّل: مستحب است مُحرم با خدای خود شرط کند که چنانچه برای او مانعی از اتمام حج - همچون دشمن یا بیماری - پیش آید، او را از احرام خارج سازد. 11

در ثمره این اشتراط چند نظر ذکر شده است، از جمله:

1. سقوط قربانی از مصدود و محصور و خروج از احرام به مجرّد صدّ یا احصار.

2. جواز تعجیل در تحلّل در فرض احصار، بدون آنکه منتظر رسیدن قربانی به قربانگاه باشد. در فرض صدّ، تعجیل مطلقا جایز است؛ چه شرط بکند و چه نکند.

3. سقوط حج در سال آینده برای متمتّع.

4. مجرّد حصول ثواب. 12

1. جواهر الکلام 2 251 /19. فقه الرضا/ 226؛ من لا یحضره الفقیه 3 549 /2. مهذب الاحکام 4 345 /14. جواهر الکلام 258 - 257 /19؛ مهذب الاحکام 5 346 /14. الحدائق الناضرة 265 /17؛ جواهر الکلام 6 259 - 258 /19. مختلف‏الشیعة 301 /4؛ مسالک الافهام 7 325 /2. جواهر الکلام 8 467 /20. الحدائق الناضرة 8 - 6 /16؛ جواهر الکلام 9 116 /20. کتاب السرائر 10 641 /1. الحدائق الناضرة 16 /16؛ جواهر الکلام 11 120 - 118 /20. جواهر الکلام 271 - 260. 12 280 /18؛ العروة الوثقی 567 /2؛ مستمسک العروة 383 - 378 /11.

منابع

  1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 376

اصطلاح‌نامه

یادداشت دامنه

بیرون آمدن از احرام

مترادفات

از واژه «تحلل» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

احلال، تحلل از احرام

اعم

احکام احرام

اخص

تحلل در حلّ
به لحاظ اعمال:
تحلل به طواف، تحلل به عمره مفرده، تحلل به قربانی
به لحاظ حج و عمره:
تحلل از حج، تحلل از عمره
به لحاظ صد و حصر:
تحلل محصور، تحلل مصدود
به لحاظ مراحل تحلل:
تحلل اول، تحلل دوم، تحلل سوم

وابسته

احرام ( فقه )، احرام قبل از تحلیل یک ماه، اشتراط در حج، اعمال منا، حج ( اعم )، حصر از مکه، حلق بین ذبح و رمی، صد مکه بعد تحلل منا، محرمات احرام، مواطن تحلیل

منابع

  • الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 2 : صفحه 310، 311
  • الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 10 : صفحه 247
  • الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 2 : صفحه 175، 229
  • تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه (451-452)
  • جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 3 : صفحه (257-258)، 286
  • جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 19 : صفحه 251
  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 376
  • کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی جلد 1 : صفحه 601، 603
  • مجمع الفائدة و البرهان جلد 7 : صفحه 325، 398
  • مهذب الاحکام جلد 14 : صفحه 342، 347
  • مهذب الاحکام جلد 15 : صفحه 6