تعارض اشتراک و نسخ
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
تعارض اشتراک و نسخ : تنافی میان احتمال دو حالت اشتراک و نسخ در یک کلام
تعارض اشتراک و نسخ در جایی است که در یک کلام، هم نسخ و هم اشتراک، احتمال داده شود؛ برای مثال، در حدیثی از پیامبر (ص) آمده است: ' صلّوا کل یوم بعد الزوال؛ هر روز بعد از زوال، نماز بخوانید ' و در حدیثی دیگر بعد از آن آمده است: ' طوفوا فی ذلک الوقت؛ بعد از زوال، طواف انجام دهید '، در این مثال، ممکن است لفظ ' طواف '، برای معنای نماز وضع شده باشد؛ طبق این احتمال، لفظ ' طواف ' مشترک لفظی بین طواف و صلات است. تأیید کننده این احتمال، سخن رسول خدا (ص) است که فرمود: ' الطواف صلوة '.
احتمال دیگر آن است که طواف به معنای همان عبادت معهود در حج باشد، که در این احتمال، جمله دوم، جمله اول را نسخ می‌کند.
در تعارض بین اشتراک و نسخ، درباره تقدم و ترجیح هر یک بر دیگری، میان اصولی‌ها اختلاف است؛ عده‌ای به تقدم نسخ بر اشتراک معتقد شده‌اند، ولی جمهور اصولیون به تقدم اشتراک بر نسخ اعتقاد دارند.
منابع
- التعارض و الترجیح بین الادلة الشرعیة جلد 2 : صفحه (88-89)
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
اعم
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تعارض اشتراک و نسخ به زیرصفحه تعارض اشتراک و نسخ/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.