مفهوم ( علوم قرآنی )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
مفهوم ( علوم قرآنی ) : دلالت باواسطه و غیرمطابقی کلام
«مفهوم» در مقابل «منطوق»، مدلولی است که به‌طور مستقیم در لفظ و کلام ذکر نشده است؛ ولی از آن استنباط می‌شود؛ و لذا در تعریف آن گفته‌اند: «ما دل علیه اللفظ فی غیر محل النطق»؛ یعنی معنایی که کلام متکلم به‌طور مستقیم و به دلالت مطابقی بر آن دلالت ندارد؛ بلکه به دلالت التزامی و با واسطه بر آن دلالت دارد؛ مانند: «فَلاَ تَقُل لَّهُمَآ أُفٍّ» (اسراء// 23) که منطوق این آیه بر تحریم تأفیف و اُف‌گفتن دلالت دارد و مفهوم آن، حرمت ضرب و جرح به طریق اولی است.
مفهوم به طور کلی بر دو قسم است: 1. مفهوم موافق؛ 2. مفهوم مخالف. هر کدام از این دو نیز اقسامی دارد.
نیز ر.ک:مفهوم موافق، مفهوم مخالف، منطوق.
منابع
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 106
- مباحث فی علوم القرآن : صفحه 301
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه 111
- فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول : صفحه 324
- مبادی فقه و اصول : صفحه 242
- اصول الفقه الاسلامی : صفحه 361
اصطلاح‌نامه
اعم
اخص
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه مفهوم ( علوم قرآنی ) به زیرصفحه مفهوم ( علوم قرآنی )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اصول الفقه الاسلامی : صفحه 361
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه 111
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 1-2 : صفحه 129
- الاتقان فی علوم القرآن جلد 3 : صفحه 106
- البیان فی تفسیرالقرآن : صفحه 411
- التفسیر و المفسرون جلد 1 : صفحه 24، 25، 27
- فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول : صفحه 324
- مباحث فی علوم القرآن : صفحه 301
- مبادی فقه و اصول : صفحه 242