فضایل قرآن

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

▼ فضایل قرآن

◄ فضایل آیات

◄ فضایل سُوَر

◄ فضایل عمومی قرآن

توضیح مفهومی

فضایل قرآن : آثار دنیوی و اخروی قرآن و آیات و سوره‌های آن

واژه «فضایل قرآن» نام یکی از شاخه‌های علوم قرآن است که در آن از فضایل و منافع قرآن، سوره‌ها و آیات آن بحث می‌شود. در احادیث پیامبر اکرم (ص) و امامان معصوم (ع) و خود قرآن، برای قرآن و آیات و سوره‌های آن فضایل و پاداش‌های ویژه‌ای ذکر شده است، و استماع قرآن، تأمل در آن، ترتیل، تعلیم و تعلم آن، تعویذ به قرآن، تفسیر، حفظ و ختم آن و… هر کدام سفارش و به آن تشویق شده است، و آثاری دنیوی و اخروی برای آن‌ها برشمرده‌اند که توضیحات در باره آن‌ها ذیل هر یک از این اصطلاحات در این فرهنگنامه آمده است.

صاحب ~کشف‌الظنون~ نخستین مؤلف در باره فضایل قرآن را محمد بن ادریس شافعی (م 241 ق) دانسته است؛ اما سید حسن صدر در ~تأسیس‌الشیعة لعلوم الاسلام~ از قول ابن‌ندیم آورده که صاحب نخستین تألیف در این زمینه، ابیّ بن کعب صحابی پیامبر (ص) و از شیعیان علی (ع) بوده است.

اسامی تعدادی از منابع کهن در این زمینه عبارتند از:

1. ~فضائل‌القرآن~ اثر ابوعبید القاسم بن سلام هروی (157- 224 ق) .

2. ~فضائل‌القرآن و ما أنزل من القرآن بمکة و ما أنزل بالمدینة~ نوشته ابوعبدالله محمد بن ایوب بن ضریس بجلی (م 294 ق) .

3. ~فضائل‌القرآن~ تألیف ابوبکر جعفر بن محمد الحسن الفریابی (207 - 301 ق) .

4. ~فضائل‌القرآن~ اثر ابوعبدالرحمن نسائی (215 - 303 ق) .

5. ~فضائل‌القرآن~ نوشته اسماعیل بن کثیر دمشقی (م 774 ق) .

علامه مجلسی (ره) نیز در کتاب ~بحارالانوار~ روایات متعددی را درباره فضایل قرآن گرد آورده است.

فضایل قرآن، برخی به صورت عام و در باره اصل قرآن یا کلیت آن (فضایل عمومی قرآن) ، برخی در باره سوره‌های معیّنی از آن، و بخشی نیز در باره آیات مخصوصی از قرآن است.

مباحثی همچون فضیلت و شرافت قرآن (نسبت به دیگر کتاب‌های آسمانی و بشری) ، فضیلت کتابت قرآن و تدبّر در آن، نگاه‌کردن به آن، حفظ قرآن و عمل به آن، ثواب تعلّم و تعلیم قرآن، قرائت قرآن، ختم قرآن و استماع قرآن، تحت عنوان «فضایل عمومی قرآن» قرار می‌گیرد که به سوره یا آیه و آیات معینی اختصاص ندارد.

منابع

1. الکافی جلد 2 : صفحه (596-619)
2. وسائل الشیعه (آل البیت) جلد 6 : صفحه (165-249)
3. مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل جلد 4 : صفحه (231-371)
4. بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه (57-64)
5. بحار الانوار الجامعة لدرر أخبار الائمة الاطهار جلد 89 : صفحه (1-220)
6. کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون جلد 2 : صفحه 277
7. تأسیس الشیعة لعلوم الاسلام : صفحه 319
8. دانش نامه قرآن و قرآن پژوهی جلد 2 : صفحه (1587-1589)
9. الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 120
10. موسوعة علوم القرآن : صفحه (226-228)
11. جمال القراء و کمال الاقراء جلد 1 : صفحه (251-257)
12. علوم القرآن عند المفسرین جلد 2 : صفحه (241-298)
13. مجمع البیان فی تفسیرالقرآن جلد 1 : صفحه (44-45)

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «فضایل قرآن» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

فضیلت قرآن، مناقب قرآن

اعم

علوم قرآن (حوزه اصلی)

اخص

فضایل آیات، فضایل سُوَر، فضایل عمومی قرآن

وابسته

احادیث فضایل قرآن، اسامی و صفات قرآن

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه فضایل قرآن به زیرصفحه فضایل قرآن/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اعجاز القرآن : صفحه 185
• الاتقان فی علوم القرآن جلد 4 : صفحه 120
• البیان فی تفسیرالقرآن : صفحه (17-24)
• الجامع لاحکام القرآن جلد 1 : صفحه 4، 26، 78
• الکافی جلد 2 : صفحه (596-619)
• بحار الانوار الجامعة لدرر أخبار الائمة الاطهار جلد 89 : صفحه (1-220)، (177-212)
• بصائر ذوی التمییز فی لطائف الکتاب العزیز جلد 1 : صفحه (57-64)
• تأسیس الشیعة لعلوم الاسلام : صفحه 319
• جمال القراء و کمال الاقراء جلد 1 : صفحه (251-257)
• دانش نامه قرآن و قرآن پژوهی جلد 2 : صفحه (1587-1589)
• علوم القرآن عند المفسرین جلد 2 : صفحه (241-298)
• مجمع البیان فی تفسیرالقرآن جلد 1 : صفحه (44-45)
• مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل جلد 4 : صفحه (231-371)
• مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 298
• موسوعة علوم القرآن : صفحه (226-228)
• وسائل الشیعه (آل البیت) جلد 6 : صفحه (165-249)
• کشف الظنون عن اسامی الکتب و الفنون جلد 2 : صفحه 277