تبدل تقلید

توضیح مفهومی

تبدل تقلید : تغییر تقلید از یک مجتهد به مجتهد دیگر

تبدل تقلید، به معنای عدول مقلد از یک مرجع تقلید به مرجع تقلید دیگر است، چه این عدول از مجتهد حیّ به مجتهد میّت، یا از مجتهد حیّ به مجتهد حیّ و یا از مجتهد میّت به مجتهد حیّ باشد.

أ. عدول از مجتهد حی به میت ـ از آن جا که تقلید ابتدایی از میت صحیح نیست ـ منحصر به جایی است که شخصی از مجتهد معینی تقلید می‌کرده و پس از فوت او به مجتهد زنده رجوع می‌کند، آن گاه این بحث مطرح می‌شود که آیا بازگشت او به تقلید از میت، صحیح است یا خیر. در این حالت، مسئله سه صورت پیدا می‌کند:

1. مجتهد حی، از مجتهد میت عالم تر است؛

2. مجتهد میت، از مجتهد حی عالم تر است؛

3. هر دو، در علم مساوی هستند.

در صورتی که مجتهد حی، از مجتهد میت عالم تر باشد، عدول از حی به میت صحیح نیست. در صورت دوم نیز وظیفه مقلد، بقا بر تقلید از مجتهد میت است و تقلید او از مجتهد حی غیر اعلم، صحیح نیست.

ولی در صورت سوم، مقلد مخیر است از هر یک از آنها تقلید کند.

ب. درباره عدول از مجتهد حی به مجتهد حی دیگر نیز سه صورت بالا متصور است:

در صورتی که مجتهد اول از مجتهد دوم عالم تر باشد، چون تقلید از غیر اعلم جایز نیست، عدول نیز جایز نمی‌باشد.

در صورتی که مجتهد دوم اعلم باشد، رجوع به مجتهد دوم واجب است.

اما اگر هر دو مجتهد زنده، در علم مساوی باشند، در جواز رجوع و عدم جواز آن اختلاف است.

ج. در مورد عدول از مجتهد میّت به مجتهد زنده نیز با توجه به مبانی مختلف در باب جواز یا عدم جواز بقا بر تقلید میّت، و لزوم یا عدم لزوم تقلید از مجتهد اعلم، و هم چنین اعلم بودن مجتهد میت یا مجتهد زنده یا مساوی بودن آنها، اقوال مختلفی در کلمات مجتهدان یافت می‌شود.

منابع

1. الرسائل الاربع قواعد اصولیة و فقهیة جلد 3 : صفحه (192-196)
2. تهذیب الاصول جلد 2 : صفحه 569
3. تهذیب الاصول جلد 2 : صفحه 549
4. درر الفوائد : صفحه 710
5. درر الفوائد : صفحه 707
6. التنقیح فی شرح العروة الوثقی : صفحه (305-307)
7. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «تبدل تقلید» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

عدول از تقلید، عدول از مجتهد ( اصول فقه )

وابسته

اِجزای مأمورٌ به امر ظاهری، تبدل اجتهاد ( اصول فقه )، تقلید ( اصول فقه )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تبدل تقلید به زیرصفحه تبدل تقلید/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• الاحکام فی اصول الأحکام جلد 2 : صفحه 458
• التنقیح فی شرح العروة الوثقی : صفحه (305-307)
• الرسائل الاربع قواعد اصولیة و فقهیة جلد 3 : صفحه (192-196)
• المحصول فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 450، 451، 453، 454
• المحکم فی اصول الفقه جلد 2 : صفحه 211
• المحکم فی اصول الفقه جلد 6 : صفحه 349، 388
• بحوث فی الاصول جلد -1 : صفحه 130، 133
• بحوث فی الاصول جلد -3 : صفحه 28، 32، 34، 39، 148، 155، 168، 169، 177
• تهذیب الاصول جلد 2 : صفحه 549، 569، 581
• درر الفوائد : صفحه 707، 710
• مصباح الاصول جلد 3 : صفحه 465، 466
• هدایه المسترشدین فی شرح معالم الدین : صفحه 489