اصالت صحت
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
اصالت صحت : ترتّب احکام صحت بر فعل یک شخص ونفی احتمال فساد فعل
اصالت صحت، از قواعد فقهی است که بر حمل فعل غیر بر صحت، هنگام شک در صحت و فساد آن، دلالت نموده و آثار مترتب بر فعل صحیح را بر فعل آن شخص بار می‌نماید؛ خواه آن فعل، عقد باشد و خواه ایقاع، حتی در عبادات نیز به این اصل عمل می‌شود.
بنابراین، هرگاه کسی عقد یا ایقاعی جاری ساخت، برای مثال، زنی را نکاح کرد یا طلاق داد یا حیوانی را ذبح کرد یا جامه‌ای را شست، و سپس در صحت عمل وی تردید شد، با اجرای قاعده اصالت صحت، حکم به صحت آن می‌گردد و آثار شرعی و قانونی بر آنها بار می‌شود؛ برای مثال، عقد نکاح وی صحیح دانسته می‌شود و آن زن همسر شرعی و قانونی وی محسوب می‌گردد.
نکته اول:
بسیاری از فقها، این اصطلاح را با عنوان ' اصالة الصحة فی فعل الغیر ' مطرح نموده‌اند و ظاهر عبارت آنها، عدم جواز تمسک مکلف‌به آن قاعده، در اثبات صحت فعل خوش می‌باشد؛ اما برخی دیگر، آن را با عنوان ' اصالة الصحة فی فعل النفس و الغیر ' مطرح نموده و آن را هم در فعل خود و هم در فعل غیر جاری دانسته‌اند.
نکته دوم:
برخی آن را ' اصالة الصحة فی افعال المسلم ' می‌دانند، اما برخی دیگر، آن را نسبت به فعل هر عاقلی جاری می‌دانند، هر چند مسلمان نباشد.
نکته سوم:
قاعده مورد بحث در جایی است که شبهه، موضوعی و منشأ شک، اشتباه امور خارجی باشد؛ برای مثال، اگر امام و مأموم، هر دو به وجوب سوره در نماز معتقد باشند و در موردی، مأموم بداند امام سوره را نخوانده است، اما نداند آیا از روی عمد آن را ترک کرده است، تا نماز او باطل باشد و یا فراموش کرده است، تا نمازش صحیح باشد، در چنین موردی، اصل صحت جاری می‌گردد؛ برخلاف موردی که در صحت حکمی تردید شود و منشأ شک، دلیل آن حکم باشد، که در این صورت، اصل مزبور جاری نمی‌گردد، مانند این که کسی معامله معاطاتی را صحیح دانسته و بر اساس آن، چیزی را با بیع معاطات خریده است، حال اگر شخصی در صحت آن معامله شک نماید و منشأ شک او، شک در اصل صحت معامله معاطاتی باشد، در این جا نمی‌تواند با اجرای اصالت صحت، به صحت آن حکم کند.
منابع
- اصطلاحات الاصول : صفحه 53
- عوائد الایام : صفحه 72
- منهاج الاصول جلد 5 : صفحه 373
- الفروق المهمة فی الاصول الفقهیة : صفحه 159
- آراؤنا فی اصول الفقه جلد 3 : صفحه 151
- بحرالفوائد : صفحه 3
- تحریرالاصول : صفحه 113
- اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 382
- کفایة الاصول : صفحه 492
- القواعد الفقهیة جلد 1 : صفحه (113-115)
- بحوث فی علم الاصول جلد 6 : صفحه 233
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «اصالت صحت» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
- اصل استصحاب ( اصول فقه )، تعارض اصالت صحت واصالت فساد، قاعده تجاوز ( اصول فقه )، قاعده فراغ ( اصول فقه )
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اصالت صحت به زیرصفحه اصالت صحت/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- آراؤنا فی اصول الفقه جلد 3 : صفحه 151
- اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 382، 388، 437، 482، 483، 485، 487، 489، 490
- اصطلاحات الاصول : صفحه 53، 54، 199
- اصول الاستنباط : صفحه 292، 293
- الفروق المهمة فی الاصول الفقهیة : صفحه 159
- القواعد الفقهیة جلد 1 : صفحه (113-115)
- المحصول فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 290، 346، 347، 349، 350، 353، 355، 357، 358، 361، 363، 365، 366، 368، 371
- المحکم فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه 465، 466، 469، 471، 472، 473، 476، 477، 479، 482، 483، 484، 486، 488، 489، 490، 491، 494، 497، 499، 501
- بحرالفوائد : صفحه 3
- بحوث فی علم الاصول جلد 6 : صفحه 232، 233
- تحریرالاصول : صفحه 13، 113
- علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 412، 413، 414، 415، 416، 417، 419
- عوائد الایام : صفحه 72
- فرائد الاصول جلد 2 : صفحه 708، 717، 718، 719، 720، 721، 722، 725، 726، 728
- فوائد الاصول جلد 4 : صفحه 653، 661، 663، 665، 669
- کفایة الاصول : صفحه 492
- مصباح الاصول جلد 3 : صفحه 262، 321، 322، 323، 324، 325، 326، 329، 330، 331، 332، 334، 337
- منتقی الاصول جلد 7 : صفحه 91، 93، 94، 96، 97، 100، 102، 104، 105، 109، 111، 112، 116، 119
- منهاج الاصول جلد 5 : صفحه 373
- نهایة الافکار جلد 4 جزء -2 : صفحه 39، 78، 79، 80، 81، 82، 85، 87، 88، 90، 91، 93، 95
- نهایة الافکار جلد 4-2 : صفحه 39، 78، 79، 80، 81، 82، 85، 87، 88، 90، 91، 93، 95