قاعده فراغ ( اصول فقه )

توضیح مفهومی

قاعده فراغ ( اصول فقه ) : حکم به صحت عمل، هنگام شکِّ بعد از اتمام عمل

قاعده فراغ، از قواعد فقهی مشهور و به معنای بنا گذاشتن بر درستی انجام عملی است که بعد از پایان آن در صحت آن شک شده است؛ یعنی انجام عمل مُسلّم می‌باشد و فقط در صحت آن شک به وجود آمده است.

بنابراین، اگر پس از پایان کاری، شک پدید آید و علت آن هم صحت و فساد نفس عمل (نه اجزای آن) باشد، در آن جا قاعده فراغ جاری می‌گردد، ولی در جایی که شک در اثنای عمل، یعنی پس از پایان یافتن جزئی و شروع جزء دیگر، بروز نماید و سبب آن هم انجام یا عدم انجام یکی از اجزا باشد، به قاعده تجاوز عمل می‌شود؛ برای مثال، اگر نمازگزار در پایان نماز شک کند که نماز را به طور صحیح و در حال طهارت انجام داده یا این که هنگام ادای آن، بدون طهارت بوده است، این شک، شک بعد از فراغ است و او باید بر صحت نماز بنا گذاشته و به شک خود اعتنا نکند؛ ولی اگر شک در اثنای نماز پدید آید، مانند این که هنگام رکوع شک کند سوره را خوانده است یا نه، این شک، شک بعد از تجاوز از محل است.

نیز ر.ک:قاعده تجاوز ( اصول فقه ).

منابع

1. نهایة الاصول : صفحه 423
2. اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 463
3. اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 346
4. منهاج الاصول جلد 5 : صفحه 355
5. فرهنگ معارف اسلامی جلد 3 : صفحه 487
6. الرسائل جلد -1 : صفحه 122
7. اصول فقه : صفحه 266
8. آراؤنا فی اصول الفقه جلد 3 : صفحه 57
9. الوصول الی کفایة الاصول جلد 1 : صفحه 525
10. فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول : صفحه 261
11. الاعجاز القرآنی وجوهه و اسراره : صفحه 183
12. منتقی الاصول جلد 6 : صفحه 26
13. فوائد الاصول جلد 4 : صفحه (618-626)
14. القواعد الفقهیة جلد 1 : صفحه (212-239)
15. سیری کامل در اصول فقه جلد 4 : صفحه (404-420)
16. الفروق المهمة فی الاصول الفقهیة : صفحه 158
17. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

اعم

قواعد فقهی ( اصول فقه )

وابسته

اصالت صحت، اصل استصحاب ( اصول فقه )، تعارض استصحاب و قاعده فراغ، تعدد قاعده تجاوز و فراغ، قاعده تجاوز ( اصول فقه )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه قاعده فراغ ( اصول فقه ) به زیرصفحه قاعده فراغ ( اصول فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• آراؤنا فی اصول الفقه جلد 3 : صفحه 57
• اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 283، 284، 346، 463، 465، 476، 480
• اصطلاحات الاصول : صفحه 183، 199، 200
• اصول الاستنباط : صفحه 287، 288، 290، 291، 292
• اصول فقه : صفحه 266
• الاعجاز القرآنی وجوهه و اسراره : صفحه 183
• الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 3 : صفحه 37
• الرسائل جلد -1 : صفحه 122
• الفروق المهمة فی الاصول الفقهیة : صفحه 158
• القواعد الفقهیة جلد 1 : صفحه (212-239)
• المحصول فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 290، 298، 299، 300، 302
• المحکم فی اصول الفقه جلد 4 : صفحه 208
• المحکم فی اصول الفقه جلد 5 : صفحه 405، 408، 409، 410، 412، 415، 419، 420، 421، 424، 426، 430، 432، 436، 437، 441، 442، 443، 444، 446، 447، 451، 455، 456، 460، 463، 464، 471، 472
• الوصول الی کفایة الاصول جلد 1 : صفحه 525
• انوار الاصول جلد 3 : صفحه 313
• بحوث فی علم الاصول جلد 6 : صفحه 69
• تسدید الاصول جلد 1 : صفحه 201
• تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 196
• حقایق الاصول جلد 2 : صفحه 317، 548
• دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 365
• سیری کامل در اصول فقه جلد 4 : صفحه (404-420)
• علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 405، 406، 407، 408، 409، 410، 411
• فرائد الاصول جلد 2 : صفحه 709، 712، 714، 715
• فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول : صفحه 261
• فرهنگ معارف اسلامی جلد 3 : صفحه 487
• فوائد الاصول جلد 4 : صفحه (618-626)، 619، 620، 623، 625، 631، 639، 640، 647، 652
• محاضرات فی اصول الفقه جلد 4 : صفحه 68
• مصباح الاصول جلد 3 : صفحه 56، 92، 262، 264، 265، 266، 267، 268، 269، 270، 271، 272، 273، 275، 277، 278، 279، 280، 282، 283، 285، 287، 291، 292، 293، 299، 306، 307، 308، 310، 314، 317، 319، 320، 321
• منتقی الاصول جلد 6 : صفحه 26، 28
• منتقی الاصول جلد 7 : صفحه 129، 146، 149، 156، 188، 190، 193، 194، 199، 212، 214، 215، 216، 217، 218، 219، 223، 225، 226، 229
• منهاج الاصول جلد 5 : صفحه 355
• نهایة الاصول : صفحه 423
• نهایة الافکار جلد 4 جزء -1 : صفحه 14، 16
• نهایة الافکار جلد 4 جزء -2 : صفحه 38، 39، 40، 44، 45، 53، 58، 62، 63، 64، 65، 71، 72، 74
• نهایة الافکار جلد 4-1 : صفحه 14، 16
• نهایة الافکار جلد 4-2 : صفحه 38، 39، 40، 44، 45، 53، 58، 62، 63، 64، 65، 71، 72، 74