استحقاق عقاب ( اصول فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
استحقاق عقاب ( اصول فقه ) : صلاحیت عقوبت شدن - رنج همراه با اهانت - به سبب عدم التزام به اوامر و نواهی
استحقاق عقاب به معنای حکم عقل و عقلا است به این که شخص عاصی سزاوار عقاب - رنج و ضرر همراه با استخفاف و اهانت - می‌باشد.
سبب استحقاق عقاب، انجام اعمال ناپسند است، زیرا در معاصی واقعی، علتی وجود دارد که به نظر عقل و عقلا ملاک استحقاق عقوبت است، که از آن به ' مخالفت با امر مولوی ' ـ مخالفت با اوامر و نواهی مولا از روی علم، عمد و اختیارـ تعبیر می‌کنند.
نکته اول:
در این که آیا استحقاق عقوبت در تجری ثابت است یا نه، اختلاف وجود دارد؛ مرحوم ' آخوند خراسانی ' در کفایة و مرحوم ' محقق اصفهانی ' در حاشیه کفایه، به استحقاق عقوبت حکم داده‌اند؛ ولی بزرگان دیگری ' مانند مرحوم ' شیخ انصاری ' در رسائل و ' محقق نایینی ' در فوائد الاصول، به عدم آن حکم داده‌اند [۱] .
نکته دوم:
در این که آیا به ترک واجب غیری نیز هم چون ترک واجب نفسی عقوبت تعلق می‌گیرد یا نه، اختلاف است [۲].
پانوشت
منابع
- فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 12
- کفایة الاصول : صفحه 138
- کفایة الاصول : صفحه 298
- بدایع الافکار : صفحه (329-332)
- المحکم فی اصول الفقه جلد 2 : صفحه 255
- سیری کامل در اصول فقه جلد 9 : صفحه 332
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «استحقاق عقاب ( اصول فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه استحقاق عقاب ( اصول فقه ) به زیرصفحه استحقاق عقاب ( اصول فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- آراؤنا فی اصول الفقه جلد 1 : صفحه 158
- اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 12، 30، 49، 83، 329
- اصطلاحات الاصول : صفحه 95
- اصول الفقه جلد 1 : صفحه 265
- اصول الفقه جلد 2 : صفحه 125
- الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 1 : صفحه 43، 133
- الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 2 : صفحه 218
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 6 : صفحه 35
- المحصول فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 27، 28، 29
- المحکم فی اصول الفقه جلد 2 : صفحه 255
- المحکم فی اصول الفقه جلد 3 : صفحه 25، 37، 39، 40، 43، 45، 46
- بحوث فی الاصول جلد -3 : صفحه 190
- بحوث فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 53، 54
- بدایع الافکار : صفحه (329-332)
- تحریرالمعالم : صفحه 146
- تسدید الاصول جلد 1 : صفحه 270
- تسدید الاصول جلد 2 : صفحه 9، 12، 15، 16
- تهذیب الاصول جلد 1 : صفحه 311
- تهذیب الاصول جلد 2 : صفحه 13
- حقایق الاصول جلد 1 : صفحه 262
- حقایق الاصول جلد 2 : صفحه 10، 18، 19، 47، 363
- دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 177
- دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 43، 254
- سیری کامل در اصول فقه جلد 9 : صفحه 318، 332
- علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 100
- فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 9، 12، 343
- فرائد الاصول جلد 2 : صفحه 512
- فوائد الاصول جلد 1 : صفحه 224
- فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 37
- فوائد الاصول جلد 4 : صفحه 280، 289
- کفایة الاصول : صفحه 138، 298، 302، 425
- مقالات اصولی : صفحه 74
- منتقی الاصول جلد 2 : صفحه 198، 236، 238، 239
- منتقی الاصول جلد 4 : صفحه 24، 26، 56، 57، 58، 182
- نهایة الافکار جلد 1 : صفحه 392، 465
- نهایة الافکار جلد 3 : صفحه 30
- نهایة الافکار جلد 4 جزء -1 : صفحه 100
- نهایة الافکار جلد 4-1 : صفحه 100