دین شرعی

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

▼ دین شرعی

◄ خمس ( عین )

◄ زکات ( عین )

◄ مظالم

◄ کفاره (عین)

توضیح مفهومی

دین شرعی: مقابل دین عرفی.

دین شرعی عبارت است از مال ثابت بر ذمّه مکلّف به سبب تعلّق حقّی شرعی به اموال او برای مستحقان، مانند خمس، زکات، کفّارات و مظالم. مقابل آن، دین

________________________________________

689

عرفی قرار دارد که به سبب قرض گرفتن یا معامله کردن بر ذمّه انسان ثابت می‏شود. تفاوت دین شرعی و عرفی بنابر تصریح برخی در این است که حاکم شرع به عنوان ولیّ فقرا می‏تواند دیون شرعی را در صورت خود داری مدیون از پرداخت، به نفع مستحقان از او بگیرد، بدون آنکه فقرا آن را مطالبه نمایند؛ برخلاف دین عرفی که تنها در صورت مطالبه طلبکار، حاکم می‏تواند آن را بگیرد. 1 از عنوان یاد شده در باب ضمان سخن گفته‏اند.

در اینکه جایز است فردی دیون شرعی دیگری را برای حاکم شرع ضمانت کند یا نه، اختلاف است. 2 برخی، بین دیون شرعی عبادی که قصد قربت در آنها معتبر است، مانند زکات و خمس و دیون شرعی غیر عبادی، همچون کفّارات و مظالم تفصیل داده و در نوع دوم، ضمانت را صحیح دانسته‏اند و در نوع اوّل بین ضمان تبرّعی - که شخص بدون اجازه مدیون ضمانت می‏کند - و ضمان اذنی - که با اجازه مدیون ضامن می‏شود - تفصیل داده و در فرض اوّل حکم به بطلان نموده‏اند؛ 3 لیکن ضمانت دیون عرفی بدون اختلاف صحیح است4) ر ضمان (.

) ر دین (

1. تعالیق مبسوطة 2 42 - 41 /9. العروة الوثقی 3 432 /5. مبانی العروة) المساقاة (/ 4 189 - 188. العروة الوثقی 414 /5.

منابع

1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 688

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «دین شرعی» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

دیون شرعی

اعم

دَین ( ما فی الذمه )

اخص

خمس ( عین )، زکات ( عین )، کفاره (عین)، مظالم

وابسته

دین عرفی

منابع

• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 688