بذر
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
بذر: تخم گیاه فراهم آمده برای کشت.
از آن در بابهای زکات، مزارعه و غصب به مناسبت سخن رفته است.
زکات: در اینکه نصاب) ر نصاب (در غلّات پیش از اخراج هزینههای انجام گرفته برای کشت و برداشت در نظر گرفته میشود یا قبل از آن، اختلاف است. قول اوّل مشهور است. بنابر قول اوّل اگر بذر خریداری نشده باشد و زکات آن - چنانچه متعلّق زکات بوده - داده شده باشد از مئونه) ر مئونه (به شمار میرود و مقدار عین یا قیمت زمان تلف) زمان کاشت (آن - بنابر اختلاف در مسئله - از محصول کسر میشود، چنانچه باقی مانده
________________________________________
85
به حدّ نصاب برسد زکات آن پرداخت میگردد؛ ولی اگر بذر، خریداری شده باشد در اینکه عین بذر و مقدار آن به عنوان مئونه کسر میشود یا کشاورز بین کسر عین و قیمت زمان خرید آن مخیّر است و یا بالاترین قیمتِ بهای پرداختی و قیمت فعلی عین، محاسبه وکسر میشود، اختلاف است1) ر زکات (.
مزارعه: با کشف بطلان عقد مزارعه، زراعت از آنِ صاحب بذر خواهد بود و به دیگری - خواه مالک زمین باشد یا زارع - اجرة المثلِ اجاره زمین، ادوات کشاورزی و یا کار انجام شده تعلّق میگیرد2) ر اجرت (. درصورت بروز اختلاف بین زارع و مالک در مقدار سهم هر یک از محصول، قول صاحب بذر پس از قسم - به شرط بیّنهنداشتن طرف دیگر - مقدّم است. 3
غصب: گیاه حاصل از بذر غصبی از آنِ مالک بذر است. برخی قدما تبدیل بذر به گیاه را موجب تلف بذر و غاصب را ضامن مثل آن دانستهاند. 4
1. جواهر الکلام 236 - 234 /15؛ مستمسک العروة 2 162- 161 /9. جواهرالکلام 198 /37. 4 36. 3 47 /27.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 84
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «بذر» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید: