عملکردها

بذر

از دانشنامه علوم اسلامی

رده‌ها
(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

توضیح مفهومی

بذر: تخم گیاه فراهم آمده برای کشت.

از آن در بابهای زکات، مزارعه و غصب به مناسبت سخن رفته است.

زکات: در اینکه نصاب) ر نصاب (در غلّات پیش از اخراج هزینه‏های انجام گرفته برای کشت و برداشت در نظر گرفته می‏شود یا قبل از آن، اختلاف است. قول اوّل مشهور است. بنابر قول اوّل اگر بذر خریداری نشده باشد و زکات آن - چنانچه متعلّق زکات بوده - داده شده باشد از مئونه) ر مئونه (به شمار می‏رود و مقدار عین یا قیمت زمان تلف) زمان کاشت (آن - بنابر اختلاف در مسئله - از محصول کسر می‏شود، چنانچه باقی مانده

________________________________________

85

به حدّ نصاب برسد زکات آن پرداخت می‏گردد؛ ولی اگر بذر، خریداری شده باشد در اینکه عین بذر و مقدار آن به عنوان مئونه کسر می‏شود یا کشاورز بین کسر عین و قیمت زمان خرید آن مخیّر است و یا بالاترین قیمتِ بهای پرداختی و قیمت فعلی عین، محاسبه وکسر می‏شود، اختلاف است1) ر زکات (.

مزارعه: با کشف بطلان عقد مزارعه، زراعت از آنِ صاحب بذر خواهد بود و به دیگری - خواه مالک زمین باشد یا زارع - اجرة المثلِ اجاره زمین، ادوات کشاورزی و یا کار انجام شده تعلّق می‏گیرد2) ر اجرت (. درصورت بروز اختلاف بین زارع و مالک در مقدار سهم هر یک از محصول، قول صاحب بذر پس از قسم - به شرط بیّنه‏نداشتن طرف دیگر - مقدّم است. 3

غصب: گیاه حاصل از بذر غصبی از آنِ مالک بذر است. برخی قدما تبدیل بذر به گیاه را موجب تلف بذر و غاصب را ضامن مثل آن دانسته‏اند. 4

1. جواهر الکلام 236 - 234 /15؛ مستمسک العروة 2 162- 161 /9. جواهرالکلام 198 /37. 4 36. 3 47 /27.

منابع

  1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 84

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «بذر» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

تخم ( بذر )

اعم

دانه

اخص

بذر زرع زکوی، بذر غصبی، بذر مزارعه

وابسته

خمس بذر، دعا هنگام بذر پاشی ( فقه )

منابع

  • الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 8 : صفحه 49
  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 84