عملکردها

تفکّر

از دانشنامه علوم اسلامی

نسخهٔ تاریخ ‏۲۰ فوریهٔ ۲۰۱۲، ساعت ۱۴:۳۰ توسط Hashemi (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

توضیح مفهومی

تفکّر

تفکّر: اندیشیدن.

در آیات متعدّد1 و نیز روایات بسیار به تفکّر، ترغیب و سفارش شده و در فضیلت آن آمده است: تفکّر ساعتی برتر از یک شب عبادت2 و در روایتی دیگر برتر از یک سال عبادت3 است. از این عنوان به مناسبت در بابهای طهارت، صلات، جهاد و امر به معروف و نهی از منکر یاد شده است.

حکم: تفکّر در پدیده‏های عبرت‏آموز که انسان را بر انجام دادن اعمال نیک برمی‏انگیزد و نیز در قدرت و عظمت خداوند و مشیّت او؛ 4 همچنین تدبّر در معانی آیات قرآن کریم، 5 مستحب است.

هنگام تشییع جنازه، تفکّر در فرجام زندگی دنیایی و عبرت گرفتن از آن، مستحب است. 6 همچنین تفکّر در حال تخلّی؛ به اینکه به خوردنیها و آشامیدنیها بیندیشد که با چه تلاش و رنجی آنها را به دست آورده و اکنون باید آنها را با زحمت و تحمّلِ اذیّت و آزاری دیگر دفع کند و نیز به قدرت خدا بیندیشد که

چگونه او را از این گرفتاری رهایی بخشیده است. 7

تفکّر در ذات حق‏تعالی جایز نیست و در روایات از آن نهی شده است؛ زیرا ذات او برتر از دسترسی افکار و عقول است. البتّه تفکّر در آیات و نشانه‏های پروردگار برای بنده، ممکن و سزاوار است. 8

شایسته است انسان بالغ و عاقل، پیش از اقدام به هر کاری، به عاقبت آن بیندیشد. اگر آن را نیک و خیر یافت انجام دهد وگرنه ترک کند.

منابع

  1. فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 562

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «تفکّر» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

تدبر ( فقه )، تروی ( تفکر )

اعم

افعال انسان ( فقه )

اخص

تفکر اطراف شک، تفکر در معنی قرآن در نماز، تفکر مُشَیِّع
به لحاظ معتقدات:
تفکر در ذات خدا ( فقه )، تفکر در قدرت خدا، تفکر در قرآن ( فقه )

وابسته

تعقیبات نماز

== منابع ==index.php?catid=50

  • جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 10 : صفحه 395
  • فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه (562-563)
  • مستمسک العروة الوثقی جلد 6 : صفحه 515
  • مفتاح الکرامة فی شرح قواعد العلامة جلد 4 : صفحه 890
  • مهذب الاحکام جلد 7 : صفحه 111