سادات
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
بنی هاشم
بَنی هاشم: سادات از نسل هاشم، جدّ اعلای رسول خدا صلّی اللَّه علیه و آله.
هاشمی یا بنیهاشم بنابر مشهور به افرادی گفته میشود که از طریق پدر به هاشم بن عبد مناف منتسب هستند. 1 از این عنوان در بابهای صلات، زکات، خمس و نکاح سخن رفته است.
هاشمی بودن شخص - درصورت محرز نبودن آن - به شهادت دو مرد عادل، حکم حاکم یا اشتهار به آن؛ بهگونهای که اطمینانآور باشد، ثابت میگردد. 2 برخی صرف ادّعای هاشمی بودن را از کسی که در موضع تهمت قرار ندارد کافی دانستهاند. 3
زکات واجب - اعم از زکات مال) ر زکات (و فطره) ر زکات فطره (- بر بنی هاشم حلال نیست مگر آنکه زکات دهنده هاشمی باشد یا آنکه خمس، کفایت آنان را ننماید. البتّه برخی درصورت دوم تنها در فرض نیاز شدید، گرفتن زکات از غیر بنی هاشم را جایز دانستهاند. 4
در حلال بودن دیگر صدقات واجب مانند کفّارات) ر کفّاره (بر بنی هاشم اختلاف میباشد، لیکن صدقه مستحب بر آنان حلال است. 5
عاملان زکات که از سوی حکومت عهدهدار جمعآوری، نگهداری و ثبت و محاسبه آن هستند به شرطی استحقاق دریافت زکات را دارند که هاشمی نباشند. 6 نیمی از خمس به فقرا، ایتام، و در راه ماندههای) ر ابنسبیل (از بنی هاشم تعلّق میگیرد7) رخمس (.
هاشمی - درصورت برخورداری از شرایط امامت - در اقامه نماز بر میّت از دیگران سزاوارتر است و بر ولیّ میّت مستحب است او را مقدّم بدارد. 8 برخی
درصورتی که هاشمی اهل فضل و کمال باشد، تقدیم را بر ولیّ واجب دانستهاند9 و نیز - بنابر تصریح گروهی بلکه به مشهور متأخّران نسبت داده شده است - هاشمی در امامت جماعت درصورت دارا بودن شرایط امامت بر غیر هاشمی اولی است به شرط آنکه غیر هاشمی در جهات دیگر همچون فقاهت بر هاشمی برتری نداشته باشد. 10 ازدواج هاشمی با غیر هاشمی جایز است. 11
1. جواهر الکلام 107 - 106 -- 93 - 88 /16؛ مستمسک العروة 2 573 /9. جواهر الکلام 407 /15؛ العروة الوثقی 404 /2؛ فقه الإمام جعفر الصادق 3 123 /2. کشف الغطاء 4 186 /4. جواهر الکلام 505 -- 411 - 406 /15 و 85 - 84 /16. 7 335. 6 413 - 411. 5 539 و 9 24 - 23 /12. 8 104. المقنعة/ 10 232. جواهرالکلام106 /30. 11 354- 353 /13.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 144
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «سادات» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
وابسته
- امامت سادات، بنی امیه، بنی عبد الشمس، بنی نوفل، دعوی سیادت، ردِّ مظالم به سادات، زکات به سید، زکات به موالی سادات، زکات سید، زکات فطره به سید، سیادت ( فقه )، سیادت فرزند خوانده، کفاره به سید، مادر سید، مستحق خمس، نکاح با سادات، نکاح شریف النسب، وصیت بر سادات، وقف بر فرزند حضرت زهرا ( س )
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سادات به زیرصفحه سادات/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید. == منابع ==index.php?catid=50
- الفقه جلد 33 : صفحه 398
- الفقه جلد 62 : صفحه 96
- المبسوط فی فقه الامامیة جلد 1 : صفحه 259
- انوار الفقاهة (کتاب الخمس و الانفال) : صفحه 456
- تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه 277
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 15 : صفحه 332
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 144
- فرهنگ معارف اسلامی جلد 4 : صفحه 616
- کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی جلد 3 : صفحه 158
- مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة جلد 3 : صفحه 213
- مهذب الاحکام جلد 11 : صفحه 469