احکام قطع
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
احکام قطع : احکام اصولیِ مترتّب بر قطع به حکم شرعی
به خصوصیات، آثار و فوایدی که بر قطع به حکم، مترتب می‌گردد، احکام قطع گویند، مانند:
1. طریقیت قطع: قطع، طریق به سوی واقع بوده و هم چون پنجره‌ای است که از آن به واقع نظر می‌شود و به خاطر همین خصوصیتِ کشف تام از واقع، حجت است (البته این، اثر قطع طریقی است نه موضوعی) ؛
2. در صورتی که طریقیت قطع، ذاتی آن باشد، شارع نمی‌تواند مکلف را مجبور نماید بر خلاف آن عمل کند؛
3. لازمه طریقیت قطع به واقع این است که شارع می‌تواند در جایی که مکلف قطع به حکم واقعی ندارد، امارات و اصول عملی را برای او جای گزین قطع نماید؛
4. حجیت قطع؛ و آن، قابلیت استناد به قطع در استنباط احکام شرعی است، که لازمه آن، منجزیت و معذریت می‌باشد.
توضیح:
منجزیت، به معنای لزوم موافقت با قطع و عدم مخالفت با آن است؛ پس در جایی که قطع، مطابق واقع باشد، لازمه حجیت قطع، منجزیت آن است؛ یعنی آخرین مرحله از مراحل چهارگانه تکلیف (اقتضا، انشا، فعلیت و تنجز) محقَّق شده و چنان چه کسی با آن مخالفت کند مستحق عقوبت است.
در جایی که قطع، مخالف واقع باشد، معنای حجیت، معذریت است؛ به این معنا که قطع مکلف‌به خلاف تکلیف واقعی، عذری برای وی در مقابل مولا محسوب می‌گردد و او را از عقاب می‌رهاند.
منابع
- ایضاح الکفایة جلد 4 : صفحه (43-44)
- المحصول فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 25
- انوار الاصول جلد 2 : صفحه 225
- کفایة الاصول : صفحه 303
- کفایة الاصول : صفحه 297
- مصباح الاصول جلد 2 : صفحه 35
- تلخیص الاصول : صفحه 147
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «احکام قطع» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اخص
- ابطال طریقیت دلیل، اتصاف قطع به حجیت، احکام قطع طریقی، احکام قطع موضوعی، امتناع جعل حجیت قطع، امتناع ردع متابعت قطع، امتناع مخالفت با قطع، حجیت قطع، طریقیت قطع، وجوب متابعت قطع
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه احکام قطع به زیرصفحه احکام قطع/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اجود التقریرات جلد 2 : صفحه 4، 5، 8، 20، 25
- اصول الاستنباط : صفحه 179
- الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 30
- الفوائد الحائریة : صفحه 34
- المحصول فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 17، 22، 25، 50، 471
- المحکم فی اصول الفقه جلد 3 : صفحه 17، 19، 20، 53، 93
- انوار الاصول جلد 2 : صفحه 225، 267
- ایضاح الکفایة جلد 4 : صفحه (43-44)
- تسدید الاصول جلد 2 : صفحه 6، 7، 17
- تلخیص الاصول : صفحه 147
- تهذیب الاصول جلد 2 : صفحه 18
- جواهرالاصول : صفحه 97، (104-105)، 105
- دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 58
- علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 212
- فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 6
- فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 6، 8، 16
- کفایة الاصول : صفحه 297، 303، 305، 306
- مصباح الاصول جلد 2 : صفحه 35
- منتقی الاصول جلد 4 : صفحه 23، 26