سلاح محارب

توضیح مفهومی

سلاح محارب : ابزار و آلات مورد استفاده محارب برای ترسانیدن مردم

توجه به مسئله سلاح محارب در باب محاربه به جهت تعریفی است که برای محاربه ذکر شده است. زیرا غالب فقها در تعریف محاربه، قید 'تجرید سلاح' - برهنه کردن و بیرون آوردن سلاح - را آورده‏، آن گاه متعرض این مسئله شده‏اند که آیا سلاح محارب باید از آهن، مثل شمشیر و امثال آن باشد، به طوری که اگر برای ترسانیدن مردم، از چیزی غیر از سلاح متعارف استفاده نماید، محارب شمرده نمی‏شود، یا اینکه قید 'سلاح' در تعریف محاربه، اختصاص به سلاح متعارف ندارد بلکه شامل همه چیزهایی است که به سبب آن، موجبات ترسانیدن مردم فراهم شود. دراین باره چند دیدگاه وجود دارد.

الف: دیدگاه مشهور فقهای شیعه و شافعیه که معتقدند مقصود از سلاح در باب محاربه، هر آن چیزی است که بتوان با آن موجبات ترس مردم را فراهم آورد، حتی اگر آن چیز، عصا یا سنگ باشد. البته در عین حال معترف‌اند که اطلاق سلاح بر این موارد از باب مجاز است. دلیل این دیدگاه عبارت است از:

1 - عموم و ظاهر آیه 36 سوره مائده که می‏فرماید: « انما جزاء الذین یحاربون الله و رسوله... »؛

2 - روایت سکونی از امام جعفر صادق (ع) از پدرش از امیر المومنین علی (ع) که آن حضرت درباره مردی که با شعله‏های آتش، خانه مردی را آتش زده و خانه و هر آنچه که در او بود، به آتش کشید، فرمود: قیمت خانه و قیمت اسباب و اثایه از او گرفته شده و سپس باید کشته شود؛

3 - عنوان محاربه به هر چیزی که به سبب آن بتوان ایجاد رعب و وحشت نمود، صدق می‏کند حتی اگر آن چیز، سنگ و مانند آن باشد.

ب: قول بعضی از فقهای شیعه و ابو حنیفه ، که معقدند حکم محارب بر کسی جاری می‏شود که با سلاح محدد - سلاح آهنی همچون شمشیر و... - موجبات وحشت مردم را ایجاد کرده باشد. سید یزدی در 'عروه' ، امام خمینی (ره) و عبدالاعلی سبزواری در 'مهذب الاحکام' بر این قول گرایش پیدا کرده‏اند، با این تفاوت که در 'عروه' و 'مهذب الاحکام' به طور قطع، حکم به عدم اجرای احکام محارب نموده‏اند ولی امام خمینی (ره) در ثبوت حکم محارب بر کسی که با تازیانه، عصا و سنگ مردم را ترسانده باشد، اشکال گرفته بلکه عدم اجرای حکم را در دو مورد اول - تازیانه و عصا - اقرب دانسته است. دلیل این حکم عبارت است از:

1 - اصل عدم تسلط بر فرد دیگر به اجرای حد یا تبعید، مگر به خاطر دلیل معتبر؛

2 - احتیاط در ریختن خون مردم، مگر اینکه وسیله‏ای که محارب برای ترساندن مردم استفاده کرده از آلات محاربه شمرده شود.

منابع

1. سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 23 : صفحه 431
2. ریاض المسائل جلد 10 : صفحه 206
3. مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 15 : صفحه 5
4. مجمع الفائدة و البرهان جلد 13 : صفحه 286
5. جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 41 : صفحه 566
6. فقه الامام جعفرالصادق جلد 6 : صفحه 303

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «سلاح محارب» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

آلت محاربه

اعم

سلاح

وابسته

محارب ( فقه )

منابع

• جلد 10 : صفحه 299
• الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 9 : صفحه 292
• المغنی و الشرح الکبیرعلی متن المقنع جلد 10 : صفحه 299
• ایضاح الفوائد فی شرح اشکالات القواعد جلد 4 : صفحه 543
• تحریرالوسیله جلد 2 : صفحه 492
• تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیله : صفحه 503
• جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 41 : صفحه 566
• ریاض المسائل جلد 10 : صفحه 206
• سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 23 : صفحه 431
• فقه الامام جعفرالصادق جلد 6 : صفحه 303
• فقه الحدود و التعزیرات : صفحه 796
• قواعدالاحکام جلد 3 : صفحه 568
• کتاب الفقه علی المذاهب الاربعة جلد 5 : صفحه 412
• مجمع الفائدة و البرهان جلد 13 : صفحه 286
• مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 15 : صفحه 5
• مهذب الاحکام جلد 28 : صفحه 121، 132