سلاح
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
سلاح
سلاح ابزار جنگی.
سلاح به ابزاری اطلاق میشود که برای نبرد با دشمن ساخته شده است؛ خواه برای حفظ بدن در برابر یورش دشمن باشد، مانند کلاه خود، سپر و زره، یا برای تهاجم و ضربه زدن به دشمن، مانند تفنگ، شمشیر و نیزه. از آن در بابهای صلات، حج، جهاد، تجارت، سبق و رمایه، صید و ذباحه، ارث و حدود سخن گفتهاند.
صلات: بنابر قول مشهور، نماز گزاردن در جایی که سلاح آشکار پیش روی نماز گزار قرار دارد، مکروه است. برخی قائل به حرمت شدهاند. 1
به تصریح برخی، آشکار کردن سلاح در مسجد مکروه است؛ 2 چنان که آویختن سلاح در مسجد اکبر مکروه میباشد. در غیر مسجد اکبر، آویختن در غیر جهت قبله کراهت ندارد. 3 البته در اینکه مراد از مسجد اکبر، مسجد الحرام (---> مسجد الحرام) است یا مسجد جامع شهر (---> مسجد جامع) اختلاف است. 4
همراه بردن سلاح هنگام بیرون رفتن برای نماز عید (---> نماز عید) در فرض نداشتن عذر- همچون بیم از دشمن- کراهت دارد. 5
513
همراه داشتن سلاح هنگام اقامه نماز خوف (---> نماز خوف) برای هر دو گروه نماز گزاران و نگهبانهای آنان، واجب است. از برخی قدما استحباب آن برای نماز گزاران نقل شده است. 6
حج: بنابر قول مشهور، حمل سلاح برای محرم (---> احرام) جز در حال ضرورت جایز نیست. برخی، آن را مکروه دانستهاند. 7
همراه داشتن سلاح در سفر مستحب است؛ 8 لیکن ورود به حرم (---> حرم) با سلاح مکروه است، مگر آنکه روی آن پوشیده باشد. 9
جهاد: به تصریح قرآن کریم، 10 مسلمانان باید همیشه برای جهاد و دفاع آمادگی داشته باشند و نیرو و ابزار جنگ را از پیش فراهم کنند. 11 از مصارف بیت المال (---> بیت المال) خرید ابزار مورد نیاز سپاه اسلام است. 12
در جنگ با دشمنان اسلام، سلاح کشته آنان جزء سلب (---> سلب) به شمار میرود و با شرایطی از آنِ قاتل او است نه جزء غنایم جنگی. 13
سزاوار است حاکم اسلامی اموری را بر ذمّیان (---> اهل ذمّه) شرط کند که ممنوعیت شمشیر به خود آویختن و تهیه و همراه داشتن سلاح از آن جمله است. 14
تجارت: فروش سلاح به دشمنان دین که در حال جنگ با مسلمانان‌اند یا به انگیزه تجهیز و تقویت آنان علیه مسلمانان، هرچند در حال جنگ نباشند، حرام و معامله باطل است. برخی، فروش آن را در هر وضعیت حرام دانستهاند. 15
سبق و رمایه: مسابقه تیر اندازی با تیر و کمان و نیز بنابر قول برخی معاصران با اسلحه جدید جنگی با شرط بندی جایز است. 16
صید و ذباحه: کشتن شکار با سلاح سرد و گرم با شرایطی موجب حلال شدن آن خواهد شد (---> آلات صید) .
ارث: سلاح شمشیر جزو حبوه (---> حبوه) است و به پسر بزرگ میّت به ارث میرسد. دیگر سلاحها، همچون تفنگ و خنجر جزو حبوه به شمار نمیرود. 17 برخی، در این نوع سلاحها احتیاط را در مصالحه با دیگر وارثان دانستهاند. 18
514
حدود: کسی که به قصد ترساندن مردم سلاح بر کشد و یا اقدام به حمل آن کند محارب به شمار رفته، حدّ محاربه بر وی جاری میگردد 19 (---> محاربه) .
1. الخلاف 1/ 506؛ مختلف الشیعة 2/ 109
2. ذکری الشیعة 3/ 135؛ الحدائق الناضرة 7/ 286
3. البیان/ 136؛ ذکری الشیعة 3/ 124؛ کشف الغطاء 3/ 84
4. الحدائق الناضرة 7/ 299؛ بحار الأنوار 83/ 364
5. جواهرالکلام 11/ 390
6. الحدائق الناضرة 11/ 282- 283؛ جواهر الکلام 14/ 174- 175
7. جواهر الکلام 18/ 422
8. وسائل الشیعة 11/ 425
9. مستند الشیعة 13/ 326
10. انفال/ 60
11. فقه القرآن 1/ 333
12. المبسوط 2/ 75
13. جواهرالکلام 21/ 190
14. قواعد الأحکام 1/ 483
15. جواهر الکلام 22/ 28- 30
16. منهاج الصالحین (خویی) 2/ 119؛ منهاج الصالحین (سیستانی) 2/ 159
17. الروضة البهیة 8/ 110- 111
18. منهاج الصالحین (خویی) 2/ 361
19. جواهر الکلام 41/ 564.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 4 : صفحه 512
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «سلاح» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سلاح به زیرصفحه سلاح/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.