سبزیجات
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
خَضِر: سبزیجات.
خضر به انواع سبزی که در زمین ریشه ندارند اطلاق میشود، مانند سبزیها، خیار، خربزه و بادمجان. از احکام آن در بابهای زکات، حج، تجارت، مساقات و لقطه سخن گفتهاند.
زکات: پرداخت زکات آنچه از زمین میروید و با کیل یا وزن داد و ستد میگردد در غیر گندم، جو، خرما و کشمش، مستحب است. خضر همچون سبزیها، خیار و بادمجان که زود فاسد میشوند از این حکم استثنا شدهاند؛ بدین معنا که پرداخت زکات آنها استحباب ندارد. 1
حج: در لزوم اجتناب محرم از سبزیهای خوش بو، همچون ریحان و نعنا اختلاف است. برخی معاصران، احتیاط را در اجتناب از آن، و برخی، خوردن آن بدون بوییدن را بی اشکال دانستهاند. 2
تجارت: اگر کسی کالایی را که زود فاسد میشود، مانند سبزیها، بفروشد، در صورتی که خریدار آن را تحویل نگرفته و بهای آن را نپرداخته است، تا شب صبر میکند و با داخل شدن شب میتواند معامله را فسخ نماید3) ر خیار مایفسد من یومه (.
خرید و فروش خضر همچون خیار، خربزه و بادمجان قبل از به ثمر نشستن
________________________________________
465
جایز نیست؛ لیکن پس از ریزش گل آن و نمایان شدن میوهاش به صورت یک برداشت یا بیشتر صحیح است. مرجع تشخیص مقدار یک برداشت عرف است؛ لیکن معامله سبزیهایی همچون هویج و شلغم که میوهشان در دل زمین است به جهت مجهول بودن بنابر قول گروهی صحیح نیست. 4 برخی آن را صحیح دانستهاند. 5
خرید و فروش خضر همچون تره و نعنا که پس از چیدن دوباره میرویند پس از رویش به صورت یک چین یا بیشتر صحیح است. 6
بنابر مشهور، کسی که درخت میوه یا خضر در مسیر عبورش قرار دارد با شرایطی - از جمله عدم علم یا ظن به نارضایتی صاحبش - میتواند به قدر متعارف از آن بخورد7) ر حق مارّه (.
مساقات: مساقات) ر مساقات (بر درختان صحیح است؛ لیکن بر مثل خضر که در زمین ریشه ثابت ندارند صحیح نیست. 8
لقطه: چیزی را که انسان پیدا کرده، چنانچه از فاسد شدنیها همچون خضر باشد، میتواند پس از تعیین قیمت و به ذمّه گرفتن آن در آن تصرّف کند9) ر لقطه (.
) ر سبزی (
1. جواهر الکلام 70 - 69 /15؛ العروة الوثقی 63 - 62 /4 و 2 96. جواهر الکلام 328 - 327 /18؛ مناسک حج) مراجع (/ 3 523. کتاب المکاسب 4 241 /5. جواهر الکلام 5 79 - 77 /24. الدروس الشرعیة 6 238 /3. جواهر الکلام 9 53 /27. 8 132 - 127. 7 79 /24. مهذّب الاحکام 330 - 329 /23.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 464
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «سبزیجات» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- سبزی در سفره
- به لحاظ نوع:
- آویشن، بادرنجبویه، برگ چغندر، پیاز، ترب ( سبزی )، تره، خرفه، ریحان ( فقه )، سقمونیا، سیر ( فقه )، شاهی، شوکران، قارچ، کاسنی، کاهو، کرفس، گشنیز
وابسته
- آب سبزیجات، اختلاط چین سبزیجات، بیع سبزیجات، حرز سبزیجات، خوردن حق الماره، خوردن سبزیجات، زکات سبزیجات، سجده بر سبزی خوراکی، صیفی جات
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سبزیجات به زیرصفحه سبزیجات/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.