دوران بین اقل و اکثر استقلالی
از دانشنامه علوم اسلامی
توضیح مفهومی
دوران بین اقل و اکثر استقلالی : دوران تکلیف بین اکثر و اقلِّ مستقل از اکثر
دوران بین اقل و اکثر استقلالی، مقابل دوران بین اقل و اکثر ارتباطی بوده و عبارت است از تردید در الزام به یکی از دو امری که با وجود اشتراک در بعضی از اجزا و افعال، یکی از آنها دارای اجزا و افعال بیشتری است و تکلیف اکثر، از اقل، استقلال دارد، به گونهای که اگر شخص، به آوردن اقل اکتفا کند و در واقع، اکثر واجب باشد، تکلیف اکثر، تکلیفی زاید بر اقل و مستقل از آن محسوب میشود و هر چند شخص در برابر انجام دادن اقل ثواب میبرد، ولی باید مازاد را نیز امتثال کند؛ مثل آن که کسی شک کند آیا ده نماز از او قضا شده یا دوازده نماز؛ در این فرض، اگر مکلف، فقط ده نماز بخواند و در واقع دوازده نماز بر عهده او باشد، نسبت به آن ده نماز امتثال انجام گرفته و تنها امتثال دو نماز دیگر بر عهده او است؛ به خلاف اقل و اکثر ارتباطی که اگر اقل انجام شود و در واقع، اکثر واجب باشد، هیچ گونه امتثالی صورت نگرفته است.
نکته:
فرق میان اقل و اکثر استقلالی و ارتباطی این است که در اقل و اکثر استقلالی دو تکلیف مستقل وجود دارد و مکلفبه وجود تکلیف اقل علم دارد و در تکلیف اکثر شک میکند؛ به خلاف اقل و اکثر ارتباطی که فقط یک تکلیف وجود دارد و مکلف در تعلق آن به اکثر یا اقل شک میکند. به همین دلیل، بازگشت شک در اقل و اکثر استقلالی به شک در تکلیف است و نسبت به تکلیف اکثر، برائت جاری میگردد، ولی شک در اقل و اکثر ارتباطی به شک در ' مکلّفٌ به ' باز میگردد و از این رو، نسبت به آن، قاعده احتیاط جاری میگردد.
نیز ر.ک:اقل و اکثر استقلالی.
منابع
- اصطلاحات الاصول : صفحه 67
- تحریرالمعالم : صفحه 192
- دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 423
- مبادی فقه و اصول : صفحه 175
- ایضاح الکفایة جلد 5 : صفحه 15
- سیری کامل در اصول فقه جلد 12 : صفحه 328
- انوار الاصول جلد 3 : صفحه 123
- تحریرالفصول جلد 6,5 : صفحه 620
- شرح رسائل جلد 4 : صفحه 6
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاحنامه
مترادفات
از واژه «دوران بین اقل و اکثر استقلالی» بجای واژههای زیر استفاده کنید:
اعم
وابسته
نمایههای موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاحنامه).
برای دسترسی به نمایههای شامل واژه دوران بین اقل و اکثر استقلالی به زیرصفحه دوران بین اقل و اکثر استقلالی/نمایههای موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اصطلاحات الاصول : صفحه 67
- انوار الاصول جلد 3 : صفحه 123، 210، 211
- ایضاح الکفایة جلد 5 : صفحه 15
- بحوث فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 218
- بحوث فی علم الاصول جلد 5 : صفحه 325
- تحریرالفصول جلد 5,6 : صفحه 620
- تحریرالفصول جلد 6,5 : صفحه 620
- تحریرالمعالم : صفحه 192
- دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 423
- سیری کامل در اصول فقه جلد 12 : صفحه 328
- شرح رسائل جلد 4 : صفحه 6
- مبادی فقه و اصول : صفحه 175