سنت ( دلیل )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
سنت ( دلیل ) : گفتار، کردار و تقریر معصوم ' ع '
سنت، یکی از ادله اربعه و پس از قرآن دومین منبع اجتهاد است. لغت دانان، معانی گوناگونی برای ' سنت ' بر شمرده‌اند، که برخی از آنها عبارت است از:
1. دوام و استمرار: طبق این معنا، ' سنت ' یعنی ادامه دادن، و این معنا از گفتار اعراب گرفته شده است که می‌گویند: ' سنّت الماء اذا والیت فی صبّه '. عرب به ریزش پیاپی آب ' سنت ' می‌گوید؛
2. راه و روش پسندیده: طبق این معنا، هر جا واژه ' سنت ' مطلق و یا با قید ' حسنة ' به کار رود، به معنای شیوه و روش نیکو است و برای این که معنای شیوه نادرست و ناپسند را افاده کند، باید مقید به قید ' سیّئه ' شود؛
3. راه و روش: بنابر این معنا، به روشی که مردم از آن پیروی کنند و برای آنان به صورت عادت در آمده باشد ـ چه نیکو و چه ناپسند ـ سنت گفته می‌شود.
اما سنت در اصطلاح اصولیون به معنای گفتار، کردار و تقریر معصوم (ع) است؛ به این معنا که اگر رسول خدا (ص) و امامان معصوم (ع) مطلبی را فرموده و یا عمل کردند و یا دیگری انجام داد و آنها آن را تأیید کردند، به آن سنت گفته می‌شود.
اصولیون اهل سنت فقط رسول خدا (ص) را معصوم می‌دانند، اما عالمان شیعی، حضرت فاطمه (س) و ائمه اثنی عشر (ع) را هم معصوم می‌دانند.
نکته:
میان سنت و قرآن سه فرق وجود دارد:
1. قرآن کلام وحی است و در مقام تحدی و اعجاز نازل شده، ولی سنت این خصوصیت را ندارد؛
2. قرآن قطعی الصدور و سنت غالباً ظنی الصدور است؛
3. در قرآن معمولاً کلیات احکام و قوانین بیان شده، ولی در سنت جزئیات و فروع احکام نیز بیان گردیده است.
منابع
- کتاب التعریفات : صفحه 53
- اصول الفقه جلد 2 : صفحه 63
- شرح اصول فقه جلد 3 : صفحه (115-116)
- الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه (121-123)
- فرهنگ نامه اصول فقه
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «سنت ( دلیل )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- به لحاظ تأثیرنفسانی:
- سنت ظنی، سنت قطعی
- به لحاظ حکایت:
- خبر ( اصول فقه )، سنت محکی
- به لحاظ کیفیت ابراز:
- سنت تقریری، سنت فعلی، سنت قولی
- به لحاظ منشأ:
- سنت اهل بیت ( ع )، سنت نبوی ( اصول فقه )
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه سنت ( دلیل ) به زیرصفحه سنت ( دلیل )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- اصطلاحات الاصول : صفحه 141
- اصول السرخسی جلد 1 : صفحه 113، 114
- اصول السرخسی جلد 2 : صفحه 19
- اصول الفقه جلد 2 : صفحه 61، 63، 64، 80
- اصول الفقه جلد 3 : صفحه 105
- اصول الفقه : صفحه 250
- الاجتهاد اصوله و احکامه : صفحه 66
- الاحکام فی اصول الأحکام جلد 1 : صفحه 151، 173، 209، 247، 356، 371
- الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 119، (121-123)، 122، 191، 193، 203، 223، 227، 229، 231، 239، 241، 248، 261، 338، 374، 462، 484، 497، 553
- التمهید فی تخریج الفروع علی الاصول : صفحه 439
- الحاشیة علی استصحاب القوانین : صفحه 22
- الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 2 : صفحه 89
- الذریعة الی اصول الشریعة جلد 2 : صفحه 105، 114
- اللمع فی اصول الفقه : صفحه 52، 83، 311
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 1 : صفحه 167
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 5 : صفحه 38
- المحصول فی علم اصول الفقه جلد 6 : صفحه 23
- المعالم الجدیدة للاصول : صفحه 32
- الوافیة فی اصول الفقه : صفحه 157
- انوار الاصول جلد 2 : صفحه 132
- بحوث فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 341، 384
- بحوث فی علم الاصول جلد 5 : صفحه 36
- تقریرات اصول : صفحه 109
- حقایق الاصول جلد 2 : صفحه 110، 119
- دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 260، 288
- شرح اصول فقه جلد 3 : صفحه (115-116)
- عدة الاصول (ط.ق) جلد 2 : صفحه 97
- علم اصول الفقه فی ثوبه الجدید : صفحه 19، 181، 263
- فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 192
- کتاب التعریفات : صفحه 53
- مجله پژوهشهای قرآنی جلد 11 : صفحه 31
- مجله پژوهشهای قرآنی جلد 5 : صفحه 172، 177، 178، 182
- مجله پژوهشهای قرآنی جلد 7 : صفحه 152، 303
- مفاتیح الاصول : صفحه 203
- مقالات اصولی : صفحه 25
- مناهل العرفان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 298
- منتقی الاصول جلد 4 : صفحه 60، 294، 460
- منتقی الاصول جلد 7 : صفحه 97
- نهایة الاصول : صفحه 108