اقاله ( فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
اقاله
اِقاله: بر هم زدن عقد، فسخ معامله.
اقاله عبارت است از فسخ عقد از دو طرف؛ خواه به انشای (--» انشاء) مستقل از دو طرف که هر یک بگوید عقد را فسخ کردم یا انشای فسخ از یک طرف و
قبول از طرف دیگر و یا درخواست از طرفی و انشای فسخ از طرف دیگر. در صورت آخر، به درخواست کننده « مُستَقبل »، به کار او « استقاله »، و به دیگری « مُقیل » و به عمل او « اقاله » گفته می‌شود.
محل بحث عنوان یاد شده، باب تجارت است.
استقاله جایز و اقاله مستحب است.
اقاله نزد امامیّه فسخ است نه بیع. بنا بر این، شفعه (--» شفعه) ، خیار مجلس (--» خیار مجلس) و دیگر احکام بیع بر آن مترتّب نمی‌شود و نیز به کمتر یا بیشتر از قیمت معیّن - که معامله طبق آن انجام شده - جاری نمی‌گردد. 1 اقاله تنها بین متعاقدین صحیح است. 2 قلمرو اقاله، همه عقودی است که قوام آن‌ها از هر دو طرف به مال است (عقود مالی) مانند اجاره، مزارعه، مکاتبه و مساقات. 3
اقاله با لفظ اقاله و نیز فسخ، هر دو، صحیح است. مورد اقاله ممکن است تمام یا بعض آن چیزی باشد که عقد بر آن منعقد و ثمن به ازای آن محاسبه شده است. اقاله موجب سقوط مزد دلاّل، نقل دهنده و مانند آن 4، و نیز سقوط حق شفعه نمی‌شود. 5
پس از اقاله، هر یک از دو عوض در صورت موجود بودن، به صاحبش باز می‌گردد و در صورت تلف، تلف کننده ضامن مثل در مثلی (--» مثلی) است و قیمت در قیمی (--» قیمی) است. 6
1 - جواهر الکلام 24 352 - 357.
2 - 37 385.
3 - فقه الصادق 18 320.
4 - جواهر الکلام 24 352 - 357.
5 - 37 347.
6 - 24 357.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 598
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «اقاله ( فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- اقاله با تعدد متبایعان، اقاله با تعیب عین، اقاله با طول مدت، اقاله بعد عمل به شرط، اقاله بعد نقل
- به لحاظ اقاله کننده:
- اقاله فضولی، اقاله وارث، اقاله وکیل
- به لحاظ بقاء عین:
- اقاله با بقا ی عین، اقاله با تلف عین
- به لحاظ زیادی و نقصان:
- اقاله به زیادی، اقاله به نقصان
- به لحاظ صیغه:
- اقاله لفظی، اقاله معاطاتی
- به لحاظ قبض:
- اقاله بعد قبض، اقاله قبل قبض
- به لحاظ کل:
- اقاله بعض معقود علیه، اقاله کل معقود علیه
- به لحاظ مدت:
- اقاله اجل دَین، اقاله تأجیل ثمن
- به لحاظ نادم:
- اقاله غیر نادم، اقاله نادم
- به لحاظ نوع عقد:
- اقاله اجاره، اقاله اقاله، اقاله بیع، اقاله حواله، اقاله شفعه، اقاله صلح، اقاله ضمان، اقاله قسمت، اقاله کفالت، اقاله مزارعه، اقاله مساقات، اقاله نکاح، اقاله هبه، اقاله وقف
وابسته
- اجرت دلاّل، اجرت کیّال، اجرت ناقد، اجرت وزان، احکام اقاله، استقاله، انحلال عقد، بطلان اقاله، بیع اقاله، بینه اقاله، حق اقاله، خمس سود با اقاله، خیار در اقاله، صیغه اقاله، طلاق خلع ( فقه )، فسخ اقاله، مستقیل، مشروعیت اقاله، مقیل
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه اقاله ( فقه ) به زیرصفحه اقاله ( فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید. == منابع ==index.php?catid=50
- الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة جلد 20 : صفحه 90
- الدروس الشرعیة فی فقه الامامیة جلد 3 : صفحه 244
- الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 3 : صفحه 546
- المبسوط فی فقه الامامیة جلد 2 : صفحه 186
- الموسوعة الفقهیة (الکویتیة) جلد 5 : صفحه 324
- الموسوعه الفقهیه المیسره جلد 4 : صفحه 307
- الموسوعه الفقهیه المیسره جلد 5 : صفحه 249
- تحریرالوسیله جلد 1 : صفحه 554
- جامع المقاصد فی شرح القواعد جلد 4 : صفحه 454
- جواهرالکلام فی شرح الشرایع الاسلام جلد 24 : صفحه 351
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 1 : صفحه 598
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 2 : صفحه 570
- کتاب السرائرالحاوی لتحریرالفتاوی جلد 2 : صفحه 318
- مختلف الشیعة فی أحکام الشریعة جلد 6 : صفحه 183
- مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 3 : صفحه 436
- مهذب الاحکام جلد 18 : صفحه 118