جهیزیه ( فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
جهیزیه
جهیزیه: وسایل و اثاث اوّلیه زندگی.
جهیزیه به آن بخش از اثاث و لوازم زندگی که عروس با خود به خانه داماد میبرد اطلاق میگردد. عنوان یاد شده به
مناسبت در بابهای خمس، نکاح و قضاء به کار رفته است.
ملکیّت جهیزیه: جهیزیه فراهم آمده از مال زن، ملک او است و دیگری حق تصرف در آن را ندارد مگر با اذن او، و تصرف بدون اذن موجب ضمان است.
چنانچه زوج مدّعی اذن در تصرف جهیزیه و زوجه منکر آن باشد، با عدم اقامه بیّنه) ر بیّنه (از سوی زوج، قول زوجه با قسم پذیرفته میشود.
جهیزیهای که دختر از خانه پدر همراه خود میبرد، در صورتی که شواهد و قراین، بیانگر تملیک و هبه آن به دختر باشد، ملک او است. در غیر این صورت بر ملک پدر باقی خواهد ماند. 1
بر زوج واجب است اثاث مورد نیاز زندگی را برای زوجه فراهم کند و تأمین آن بر زن واجب نیست. 2
هرگاه زن و شوهر در ملکیت اثاث منزل با یکدیگر اختلاف کنند، قول اقامه کننده بیّنه مقدم میشود و با عدم وجود بیّنه، بنابر مشهور اثاث زنانه از آنِ زن و وسایل مردانه از آن مرد و لوازم مشترک، میان آن دو تقسیم میشود. 3
خمس جهیزیه: جهیزیه جزء مئونه) ر مئونه (به شمار میرود. بنابر این، درآمد حاصل از کسب که صرف خرید جهیزیه میشود، در وقتی که به طور معمول به تهیّه آن نیاز است، چنانچه مطابق شأن فرد باشد، خمس ندارد. همچنین به قول بسیاری از معاصران، کسی که توان ندارد جهیزیه را یکجا تهیه کند، در صورتی که هر سال از منافع همان سال، مقداری از آن را بخرد و کنار بگذارد، خمس به آن تعلق نمیگیرد. برخی، در فرض یاد شده پرداخت خمس را واجب دانستهاند. 4
1. مهذّبالاحکام 2 192 /25. الفقه علی المذاهب الخمسة 3 356 /2. جواهر الکلام 4 494 - 493 /40. توضیح المسائل مراجع 22 - 21 /2؛ تحریر الوسیلة 359 /.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 157
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «جهیزیه ( فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
وابسته
- بیمه جهیزیه، تلف جهیزیه در خانه زوج، تملک جهیزیه، خرید جهیزیه، خمس جهیزیه، نفقه زوجه دائم غیر ناشزه، نکاح ( عقد )
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه جهیزیه ( فقه ) به زیرصفحه جهیزیه ( فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.