حجیت عقل ( اصول فقه )

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

▼ حجیت عقل ( اصول فقه )

◄ حجیت عقل عملی

◄ حجیت عقل نظری

توضیح مفهومی

حجیت عقل ( اصول فقه ) : صحّت استناد به حکم شرعیِ مستفاد از عقل

حجیت عقل، به معنای صحت تمسک به مدرکات عقل و عمل بر طبق آنها به عنوان حکم شرعی است.

توضیح:

بدون تردید پیروی از حکم شرعی به دست آمده از کتاب و سنت، واجب است، ولی در این که آیا حکم شرعی استنباط شده از عقل، در حق مکلف حجت است و باید به آن عمل کند و می‌تواند آن را به شارع استناد دهد یا خیر، میان اصولیون اختلاف است:

1. گروهی، ادراک‌های عقل را به طور مطلق ـ قطعی و غیر قطعی ـ برای استنباط احکام شرعی، دارای اعتبار و حجیت می‌دانند (مانند اصحاب رأی از فقهای اهل سنت که قیاس و استحسان و مصالح مرسله را قبول دارند) ؛

2. جمعی هم چون اخباری‌های شیعه و اصحاب حدیث از اهل سنت، مدرکات عقل را در استنباط احکام شرعی به طور مطلق معتبر نمی‌دانند؛

3. مشهور اصولیون شیعه، معتقدند ادراکات یقینی و قطعی عقل، در حوزه استنباط احکام شرعی حجت است و ادراکات غیر یقینی عقل در استنباط احکام، قابل اعتماد نیست.

نکته:

حکم عقلی که نزد اصولیون حجت است، حکم قطعی عقل است که در آن، عقل از راه قطع به ملزوم و ملازمه، قطع به لازم پیدا می‌کند، اما حکم ظنی عقل (مثل حکم به دست آمده از راه قیاس و استحسان) نزد اصولیون شیعه اعتبار ندارد.

منابع

1. شرح رسائل جلد 1 : صفحه 78
2. شرح اصول فقه جلد 3 : صفحه 257
3. شرح اصول فقه جلد 3 : صفحه 248
4. شرح اصول فقه جلد 3 : صفحه 240
5. آشنایی با علوم اسلامی (3جلد) جلد 3 : صفحه 25
6. قرآن هرگز تحریف نشده : صفحه 297
7. فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول : صفحه 250
8. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «حجیت عقل ( اصول فقه )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

حجیت دلیل عقلی ( اصول فقه )

اخص

حجیت عقل عملی، حجیت عقل نظری

وابسته

عقل ( دلیل )

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه حجیت عقل ( اصول فقه ) به زیرصفحه حجیت عقل ( اصول فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• آشنایی با علوم اسلامی (3جلد) جلد : صفحه 25
• آشنایی با علوم اسلامی (3جلد) جلد 3 : صفحه 25
• آشنایی با قرآن : صفحه 47
• اصطلاحات الاصول : صفحه 172
• اصول الفقه جلد 2 : صفحه 115، 118، 122، 123، 124
• الاصول العامة للفقه المقارن : صفحه 297، 298
• الحلقة الثالثة فی اسلوبها الثانی جلد 2 : صفحه 506
• الفوائد الحائریة : صفحه 96
• الوافیة فی اصول الفقه : صفحه 172
• انوار الاصول جلد 2 : صفحه 275، 279، 281، 494
• انوار الاصول جلد 3 : صفحه 608
• بحوث فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 119، 121
• دروس فی علم الاصول جلد 1 : صفحه 365
• دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 292
• شرح اصول فقه جلد 3 : صفحه 240، 248، 257
• شرح رسائل جلد 1 : صفحه 78
• فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 17، 18
• فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول : صفحه 250
• قرآن هرگز تحریف نشده : صفحه 297
• مجله پژوهشهای قرآنی جلد 3 : صفحه 33، 73
• منابع اجتهاد (ازدیدگاه مذاهب اسلامی) : صفحه (240-243)