زبان قرآن ( علوم قرآنی )

توضیح مفهومی

زبان قرآن ( علوم قرآنی ) : زبان و شیوه خاص قرآن در بیان معانی و مقاصد

سنّت الهی، آن بوده است که هر پیامبری را به زبان مردمش مبعوث کند تا تعلیم و تعلم به صورت کامل انجام گیرد؛ چنان‌که قرآن کریم فرموده است: «وَمَا أَرْسَلْنَا مِن رَّسُولٍ إِلاَّ بِلِسَانِ قَوْمِهِ لِیُبَیِّنَ لَهُمْ» (ابراهیم// 4) .

زبان قرآن، زبان پیامبر اکرم (ص) و زبان مردم است؛ همان زبانی که با یکدیگر سخن می‌گفته‌اند «إِنَّا أَنزَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِیًّا لَّعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ» (یوسف// 2) .

الفاظ قرآن عربی، و شیوه تفهیم معانی نیز متناسب با شیوه‌ای است که عرب در تفهیم مقاصد خود به‌کار می‌بست.

از منظری دیگر، آیت‌الله معرفت درباره زبان قرآن می‌گوید:

قرآن کریم در افاده تعالیم عالی خود طریقه ویژه‌ای دارد و در بیان مطالبش روشی غیر از روش معمول محاوره بشری را اتخاذ کرده است.

روش عقلا و قواعد کلامی که به نام اصول محاوره و اصول لفظیه خوانده می‌شود، در ترجمه الفاظ و عبارات قرآن به‌کار می‌رود؛ ولی برای پی‌بردن به مطالب عمیق قرآن، کافی نیست؛ از این رو، برای شناختن محتوای قرآن باید زبان قرآن و اصطلاحات مخصوص آن را شناخت.

علامه طباطبایی (ره) برای شناخت زبان وحی و دفع اشکالات و ابهامات در عبارات قرآنی راه رجوع به قرآن را ارائه کرده است. او می‌گوید: «باید از قرآن استفسار کرد تا معانی و مقاصد خود را آشکار سازد؛ زیرا قرآن کتاب مبین است.

قرآن از وجودات پس پرده سخن گفته است که هرگز با موجودات این جهان سنخیت ندارد؛ همچون ملک، جن، روح‌القدس، بهشت، دوزخ، قیامت، صراط و…. برای دریافت معانی و مقاصد این مطالب باید صرفاً از خود قرآن استفسار و استیضاح خواست».

برخی گفته‌اند وقتی گفته می‌شود قرآن به لسان قوم نازل شده است (ابراهیم// 4) تنها به‌این معنا نیست که قرآن عربی است؛ بلکه مراد این است که قرآن از باب آسانی بیان و از راه تساهل و تسامح، همان تعبیرات جاری عرب‌ها را به‌کار گرفته است؛ مثلاً عرب‌ها از باب تغلیب، خطابشان با مذکر بود و قرآن هم همین روش را پیش گرفت.

منابع

1. مبانی و روشهای تفسیر قرآن : صفحه (34-38)
2. مجله بینات جلد 5 : صفحه 77
3. مجله بینات جلد 1 : صفحه (54-63)

اصطلاح‌نامه

مترادفات

از واژه «زبان قرآن ( علوم قرآنی )» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:

زبان وحی ( علوم قرآنی )

وابسته

باطن قرآن، تأویل قرآن ( علوم قرآنی )، تنزیل قرآن، ظاهر قرآن، قرآن ( علوم قرآنی )، محکم و متشابه، نظام مندی زبان قرآن

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه زبان قرآن ( علوم قرآنی ) به زیرصفحه زبان قرآن ( علوم قرآنی )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• آشنایی با قرآن : صفحه 34
• الاتقان فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 163
• الایضاح لناسخ القرآن و منسوخه جلد 1 : صفحه 54، 57
• التمهید فی علوم القرآن جلد 1 : صفحه 56، 57
• شرح حدیث جنود عقل و جهل : صفحه 62
• مبانی و روشهای تفسیر قرآن : صفحه (34-38)
• مجله بینات جلد 1 : صفحه (54-63)
• مجله بینات جلد 5 : صفحه 77
• مجله پژوهشهای قرآنی جلد 11 : صفحه 12، 13
• مجله پژوهشهای قرآنی جلد 9 : صفحه 30، 31، 37، 40، 41