اهل زعاره

توضیح مفهومی

اهل زعاره : بدخلق، تندخو، رباینده مال دیگری

زعاره در لغت به معنای « بدخلق » و مقصود از اهل زعاره، اهل تندخویی است. ولی در روایت وارده از امیر المؤمنین علی (ع) به «خلسه » تعبیر شده است یعنی کسی که مال دیگری را می‏رباید. قال علی (ع) : « لا قطع فی الزعاره المعلنه و هی خلسه » .

از جاهایی که این واژه در آن به کار رفته، باب محاربه است. در بعضی از تعابیر است که 'اهل زعاره' اگر در دار اسلام سلاح برکشد و اموال مردم را بگیرد، امام مخیر است که آن‏ها را بکشد یا به صلیب بکشد تا بمیرند، یا دست و پای آن‏ها را به صورت مخالف قطع کرده و یا تبعید نماید.

بر اساس این تعبیر، مقصود از « اهل زعاره » همان « اهل ریبه » (اهل فساد) است. لیکن این مسئله ناشی از اشتباهی است که در کتاب « مقنعه » مرحوم مفید صورت گرفته است؛ دلیل مطلب این است که به شیخ مفید نیز نسبت داده شده است که ایشان، صدق عنوان محاربه را منوط به این می‏دانند که شخص محاربه کنند از اهل ریبه باشد. و شکی نیست این استناد در صورتی صحیح است که واژه مذکور در کتاب مقنعه « الدعاره » نه « الزعاره » باشد، زیرا تنها همین واژه است که با « اهل ریبه » تناسب

مفهومی دارد.

با توجه به مطالب فوق الذکر، مقصود از « زعاره » در تعبیر روایی، همان « مختلس » است. و لذا حکم اختلاس بر او جاری می‏شود.

نیز ر.ک: اختلاس.

اصطلاح‌نامه

اعم

گناهکار

وابسته

اهل اخافه، اهل دعاره، اهل ریبه، اهل فتنه، محارب ( فقه )

منابع

• ریاض المسائل جلد 10 : صفحه 206
• سلسلة الینابیع الفقهیة جلد 23 : صفحه 44