آیه زکات ( 103 توبه)

توضیح مفهومی

آیه زکات ( 103 توبه ) : آیه 103 توبه، در باره زکات اموال

به آیه 103 سوره توبه 'آیه زکات' می‌گویند: «خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَکِّیهِم بِهَا وَصَلِّ عَلَیْهِمْ إِنَّ صَلاَتَکَ سَکَنٌ لَّهُمْ وَاللّهُ سَمِیعٌ عَلِیمٌ»؛ «از اموال آنان صدقه‏ای بگیر تا به وسیله آن پاک و پاکیزه‏شان سازی و برایشان دعا کن زیرا دعای تو برای آنان آرامشی است و خدا شنوای داناست».

زکات به معنای رشد حاصل از برکت دادن خدا و همچنین به معنای پاک کردن آمده است. در این آیه، به بُعد اخلاقی، روانی و اجتماعی زکات اشاره شده است: نخست این که زکات مایه پاکی و رشد است؛ یعنی زکات‌پردازان را از رذایل اخلاقی همچون دنیاپرستی، بخل و امساک پاک کرده، نهال نوع‌دوستی و سخاوت و توجه به حقوق دیگران را در آن‌ها پرورش می‌دهد.

و دیگر این که مفاسد و آلودگی‌های ناشی از فقر و فاصله طبقاتی و محرومیت گروهی در جامعه، با انجام این فریضه الهی برچیده، و صحنه اجتماع از این آلودگی پاک، و یک نوع همبستگی اجتماعی و پیشرفت اقتصادی در سایه این قانون تأمین می‌شود.

در آیه 60 همین سوره به موارد مصرف زکات اشاره شده است: «إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاء وَالْمَسَاکِینِ وَالْعَامِلِینَ عَلَیْهَا وَالْمُؤَلَّفَةِ قُلُوبُهُمْ وَفِی الرِّقَابِ وَالْغَارِمِینَ وَفِی سَبِیلِ اللّهِ وَابْنِ السَّبِیلِ فَرِیضَةً مِّنَ اللّهِ وَاللّهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ»؛ «صدقات تنها به تهیدستان و بینوایان و متصدیان (گردآوری و پخش) آن و کسانی که دلشان به دست آورده می‏شود و در (راه آزادی) بردگان و وامداران و در راه خدا و به در راه مانده اختصاص دارد (این) به عنوان فریضه از جانب خداست و خدا دانای حکیم است».

به جهت ذکر موارد مصرف زکات، از این آیه نیز برخی به 'آیه زکات' تعبیر آورده‌اند، اما غالباً به آن، «آیه صدقات» گفته‌اند.

منابع

1. تفسیر نمونه جلد 8 : صفحه 117
2. المیزان فی تفسیر القرآن جلد 9 : صفحه 377
3. التفسیر الکبیر جلد 16 : صفحه (177-180)

اصطلاح‌نامه

اعم

آیات الاحکام ( علوم قرآنی )، اسامی آیات، سوره توبه ( علوم قرآنی )

منابع

• التفسیر الکبیر جلد 16 : صفحه (177-180)
• المیزان فی تفسیر القرآن جلد 9 : صفحه 377
• تفسیر نمونه جلد 8 : صفحه 117
• نیل الخیرات فی القراءات العشرة جلد 9 : صفحه 377