دلیل انسداد

توضیح مفهومی

' از ادله حجیت مطلق ظن '

دلیل انسداد از ادله‌ای است که از سوی گروهی از اصولیون متأخرـ هم چون مرحوم ' میرزای قمی ' و اصحاب اوـ که طرفدار انسداد باب علم و علمی بوده برای حجیت مطلق ظن به آن استدلال شده است و چون یکی از مقدمات آن، انسداد باب علم و علمی به احکام شرعی نسبت به مکلفان است، به آن ' دلیل انسداد ' می‌گویند.

تمام بودن دلیل انسداد، بر تحقق مقدماتی (مقدمات انسداد) مبتنی است که عبارتند از:

1. علم اجمالی به وجود احکام واقعی بسیار در شرع مقدس و نیز مکلف بودن به آن‌ها؛

2. بسته بودن باب علم و علمی، نسبت به بسیاری از احکام و تکالیف شرعی؛

3. عدم جواز سهل انگاری نسبت به تکالیف واقعی و امتثال آن‌ها؛

4. این مقدمه در سه بخش بیان می‌شود:

أ. عدم وجوب احتیاط تام؛ زیرا یا سبب هرج و مرج و اختلال نظام می‌شود یا باعث عسر و حرج گردد؛

ب. عدم جواز رجوع ابتدائی به اصول عملیه؛

ج. عدم جواز عمل مجتهد به فتوای مجتهدی دیگر.

5. اکنون که احتیاط واجب نشد، اگر به موهومات و مشکوکات عمل گردد و مظنونات کنار گذاشته شود ترجیح مرجوح بر راجح لازم می‌آید که قبیح است؛ بنابراین، عقل به طور مستقل حکم می‌کند که باید نسبت به تکالیف معلوم بالاجمال، اطاعت ظنی کرد؛ در نتیجه، مطلق ظن حجیت می‌یابد.

نیز ر.ک:مقدمات انسداد.

منابع

1. فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 183
2. ایضاح الکفایة جلد 4 : صفحه 385
3. کفایة الاصول : صفحه 356
4. فوائد الاصول جلد 2 : صفحه 226
5. اصطلاحات الاصول : صفحه (89-90)
6. مبادی فقه و اصول : صفحه 248
7. درر الفوائد : صفحه (399-405)
8. فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول : صفحه 133
9. انوارالهدایة فی التعلیقة علی الکفایة جلد 1 : صفحه 345
10. فرهنگ نامه اصول فقه

اصطلاح‌نامه

وابسته

انسداد

نمایه‌های موضوعی

جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).

برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه دلیل انسداد به زیرصفحه دلیل انسداد/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.

منابع

• اصطلاحات الاصول : صفحه (89-90)
• المحصول فی علم الاصول جلد 3 : صفحه 296، 297
• المحکم فی اصول الفقه جلد 3 : صفحه 305، 314
• انوار الاصول جلد 2 : صفحه 486، 487
• انوارالهدایة فی التعلیقة علی الکفایة جلد 1 : صفحه 345
• ایضاح الکفایة جلد 4 : صفحه 385
• بحوث فی علم الاصول جلد 4 : صفحه 427
• تسدید الاصول جلد 2 : صفحه 110
• درر الفوائد : صفحه (399-405)
• دروس فی علم الاصول جلد 2 : صفحه 169
• فرائد الاصول جلد 1 : صفحه 183، 266، 271، 272
• فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول : صفحه 133
• فوائد الاصول جلد 2 : صفحه 226
• فوائد الاصول جلد 3 : صفحه 225، 294
• کفایة الاصول : صفحه 356
• مبادی فقه و اصول : صفحه 248
• منتقی الاصول جلد 4 : صفحه 323
• نهایة الاصول : صفحه 545، 551، 556