تخریب
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
خرابی: ویرانی و انهدام.
از آن در بابهای طهارت، صلات، جهاد، تجارت، اجاره، شرکت و وقف سخن گفتهاند.
خراب کردن قبر مسلمان به خاک سپرده شده در قبرستان وقفی، با علم به پوسیدن بدن وی جایز است. قبر کسانی که تعظیم آنان واجب است، مانند انبیا، ائمّه، امام زادگان، علما و شهدا، از این حکم مستثنا و تخریب قبر آنها حرام است. 1
بازسازی قبر پس از خرابی آن، جز قبور کسانی که واجب التعظیماند، کراهت دارد. 2
خراب کردن مسجد حرام است؛ لیکن تخریب مسجد مشرف به ویرانی جایز و تجدید بنای آن مستحب است. در جواز تخریب مسجد برای توسعه اختلاف است. بسیاری قائل به جواز آنند3) ر مسجد (.
از وظایف دولت اسلامی تخریب معبد جدید بنا شده از سوی اهل ذمّه) ر اهل ذمّه (در محلّ غیر مجاز است؛ لیکن نسبت به معبد موجود که مجاز به نگهداری آن هستند، در صورت ویرانی آیا برای آنان تجدید بنای آن جایز است یا نه؟ مسئله اختلافی است. 4
تخریب حصارهای شهر و منازل کفّار هنگام جنگ با آنان جایز است. 5
اگر خانه یا مغازه اجارهای خراب شود، در صورتی که مستأجر نتواند از آن هیچ استفادهای ببرد و امکان درست کردن آن نیز نباشد، اجاره باطل میگردد. امّا اگر اصل استفاده و درست کردن آن امکان پذیر باشد، مستأجر به جهت فوت بعض منفعت، حقّ فسخ دارد و میتواند اجاره را بر هم زند. 6
هرگاه بنای مشترک میان چند نفر، مانند دیوار، خراب شود و یکی از شرکا تصمیم به تعمیر آن بگیرد، نمیتواند دیگر
________________________________________
440
شرکا را مجبور به مشارکت نماید؛ لیکن در اینکه اقدام وی باید با اجازه آنان باشد یا نه، اختلاف است. 7
چنانچه شریکی دیوار مشترک را بدون اذن شرکای خود تخریب نماید، آیا واجب است آن را درست کند یا آنکه ضامن ارش) ر ارش (آن است؟ مسئله اختلافی است. 8
هرگاه مال وقفی به سبب اختلاف صاحبان آن، در شرف خرابی قرار گیرد و در نتیجه فروختن آن برای آنان سودمندتر باشد، بنابر مشهور، فروختن آن صحیح است. 9
با ویران شدن بنای مسجد، زمین آن از وقف خارج نمیشود. همچنین اگر خانه وقفی خراب شود؛ از این رو فروختن آن جایز نیست. 10
1. العروة الوثقی 133 - 132 /2 و 139 - 138؛ مصباح الهدی 2 43 - 42 /7. جواهر الکلام 3 341 - 336 /4. جامع المقاصد 155 /2؛ جواهر الکلام 87 - 82 /14؛ العروة الوثقی 404 /2؛ مستند العروة) الصلاة (4 238 - 237 /2. جواهر الکلام 9 271. 8 267 - 266 /26. 7 311 -310 /27. 6 65. 5 284 -280 /21. اللمعة الدمشقیة/ 95؛ جواهر الکلام 10 357 /22. جواهر الکلام 109 - 108 /28.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 439
اصطلاح‌نامه
مترادفات
از واژه «تخریب» بجای واژه‌های زیر استفاده کنید:
اعم
اخص
- تخریب خانه در جهاد، تخریب دژ در جهاد، تخریب ساختمان مشفوع، تخریب عین مستاجره، تخریب قبور، تخریب مسجد
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه تخریب به زیرصفحه تخریب/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.