چاه آب ( فقه )
از دانشنامه علوم اسلامی
بر روی "◄" کلیک کنید)
توضیح مفهومی
چاه آب
چاه آب: گودی دایرهای عمیق، ایجاد شده در زمین برای بیرون آوردن آب.
بعضی آن را به مکانی که آب جوشنده از زمین در آن فراهم میشود و بیشتر مواقع به جای دیگر جریان ندارد، معنا کردهاند. بعضی دیگر، تعریف آن را به عرف ارجاع دادهاند. برخی فقها، پیوسته
جوشیدن را در صدق اسم چاه شرط ندانسته و زمینه داشتن برای جوشش را - هنگام قطع آن به جهت کمبود آب - کافی میدانند. به گودالی که نزدیک آب، ایجاد و در آن آب جمع میگردد و نیز به چشمه) ر چشمه (، چاه گفته نمیشود. 1 از احکام آن در بابهای طهارت، اجاره و احیاء موات، سخن گفتهاند.
بنابر قول مشهور مستحب است بین چاه آب و چاه مستراح در زمین سخت و نیز در صورت پایین بودن سطح مکان فاضلاب نسبت به چاه، پنج ذراع) ر ذراع (فاصله باشد. و در زمین نرم و نیز در صورت مساوی بودن مکان فاضلاب یا بالا بودن آن نسبت به چاه هفت ذراع فاصله باشد. 2
کندن چاه در زمین مباح به قصد تملّک آب، موجب حقّ اختصاص) ر حقّ اختصاص (میگردد و اگر به آب برسد، کَنَنده مالک آب و چاه میشود. 3
اجاره چاه برای بهره برداری از آب آن جایز نیست، لیکن اجاره آن به طور مطلق جایز است. در این صورت از آب آن نیز میتوان استفاده کرد. 4
چاه کنده شده در زمین مباح، حریم دارد و حریم آن برای آشامیدن حیوانات، چهل ذراع و برای کشاورزی، آبیاری و مانند آن، شصت ذراع از هر طرف میباشد. 5
) ر آب چاه (
1. جواهر الکلام 280. 2 191 - 188 /1؛ الروضة البهیة 3 283- 282 /1. جواهرالکلام 41 /38. 5 295 /27. 4 116 /38.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 166
اصطلاح‌نامه
اعم
اخص
- به لحاظ مصداق:
- چاه زمزم، چاه فخ، چاه میمون
- به لحاظ نوع:
- چاه آب شتر، چاه آبیاری زراعت، چاه اصلی قنات
وابسته
نمایه‌های موضوعی
جستجوی محتوای اطلاعاتی منابع به منظور دستیابی کاربران به موضوع مورد نظر از بین سایر موضوعات، از طریق واژگان کنترل شده(اصطلاح‌نامه).
برای دسترسی به نمایه‌های شامل واژه چاه آب ( فقه ) به زیرصفحه چاه آب ( فقه )/نمایه‌های موضوعی مراجعه کنید.
منابع
- الدروس الشرعیة فی فقه الامامیة جلد 1 : صفحه 121
- الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة جلد 1 : صفحه 282
- جامع المدارک فی شرح المختصرالنافع جلد 1 : صفحه 18
- شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام جلد 1 : صفحه 14
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (ع) جلد 3 : صفحه 166
- کشف الرموز فی شرح المختصر النافع جلد 1 : صفحه 56
- مجمع الفائدة و البرهان جلد 1 : صفحه 282
- مسالک الافهام الی تنقیح شرائع الاسلام جلد 1 : صفحه 21