پیوند اعضا ( فقه )

رده‌ها

(برای دیدن زیررده‌ها
بر روی "◄" کلیک کنید)

▼ پیوند اعضا ( فقه )

◄ پیوند اعضا با احتمال عوارض

◄ پیوند اعضای انسان

◄ پیوند اعضای حیوان

◄ پیوند مو

◄ پیوند کبد

◄ پیوند کلیه

توضیح مفهومی

پیوند اعضا

پیوند اعضا: پیوند عضوی از بدن انسان یا حیوان به بدن انسانی دیگر.

پیوند اعضا که رهاورد پیشرفت دانش پزشکی است از عناوین جدید می‏باشد که فقها تحت مسائل مستحدثه از آن سخن گفته‏اند.

حکم: عمل پیوند اعضا امری جایز است؛ لیکن حکم قطع یک عضو جهت پیوند به بدنی دیگر تفاصیلی دارد که بدان اشاره می‏شود.

قطع عضو مرده کافر غیر محترم) ر احترام (مانند کافر حربی) ر اهل حرب (و نیز - بنابر قول برخی - مرده‏ای که مسلمان بودنش مشکوک است برای پیوند به بدن مسلمان؛ همچنین قطع عضو حیوان، حتّی نجس العین مانند سگ برای پیوند به بدن انسان، جایز است؛ لیکن بریدن عضو مسلمان مرده جهت پیوند به بدن مسلمان زنده جایز نیست مگر آنکه حفظ جان وی منوط به آن باشد. در جواز و عدم جواز قطع عضو مسلمان مرده درصورت توقّف حفظ عضو مهمی همچون چشم بر آن، اختلاف است.

برخی گفته‏اند: قطع عضو انسان زنده با رضایت وی، درصورت به خطر نیفتادن جان او و عدم ترتّب زیان مهم بر آن برای پیوند به بدن انسانی دیگر، جایز است.

وصیّت به قطع عضو: در نفوذ و در نتیجه، جواز عمل به وصیّت کسی که در حال حیات خویش وصیّت کرده پس از مرگش عضو او را جهت پیوند به بدن انسانی دیگر قطع کنند، اختلاف است.

قطع عضو و دیه: قطع عضو میّت غیر مسلمان دیه ندارد ولی قطع عضو میّت مسلمان در موارد عدم جواز، دیه دارد. در موارد جواز آیا دیه دارد یا نه؟ برخی به ثبوت دیه فتوا داده‏اند و برخی دیگر ثبوت را مقتضای احتیاط دانسته‏اند مگر آنکه شخص در حال حیات، آن را اجازه داده باشد که در این صورت دیه نخواهد داشت. هرچند برخی در این صورت نیز احتیاط را در پرداخت دیه دانسته‏اند.

در موارد ثبوت دیه، آیا قطع کننده باید دیه را بپردازد یا فردی که عضو به بدنش پیوند خورده است؟ مسئله محلّ اشکال است. برخی پرداخت دیه را بر قطع کننده واجب دانسته‏اند. بعضی نیز یادآور شده‏اند پزشک می‏تواند با بیمار توافق کند که خود بیمار دیه را بپردازد.

طهارت یا نجاست عضو پیوند خورده: عضو پیوند خورده از آن جهت که جزء بدن جدید می‏گردد در طهارت و نجاست تابع آن است؛ بدین جهت اگر عضوی از بدن کافر به بدن مسلمان پیوند زده شود پاک، و عکس آن، نجس خواهد بود و نیز به لحاظ آنکه عضو قطع شده با پیوند، دوباره حیات می‏یابد، بعد از پیوند میته به شمار نمی‏رود و از این جهت نیز نجس نخواهد بود.

داد و ستد عضو: در صحّت و عدم صحّت دادو ستد عضو قطع شده در موارد جواز قطع آن، اختلاف است؛ لیکن در مقابل اجازه برای قطع، شخص می‏تواند مبلغی دریافت کند. 1

1. توضیح المسائل مراجع 899 -- 865 -- 795 /2 و 919.